Z tego filmu dowiesz się:

  • jak nazywają się poszczególne elementy szkieletu osiowego,
  • jak nazywają się kości obręczy barkowej, biodrowej i kończyn,
  • jak nazywają się kości czaszki,
  • jak zbudowana jest klatka piersiowa,
  • jak nazywamy poszczególne odcinki kręgosłupa.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Znasz pewnie ten dowcip: Jasiu, czy wąż ma ogon? Wyłącznie, proszę Pani. Otóż nie. Węże mają bardzo długi kręgosłup a w nim większość od 100 do 450 stanowią kręgi... hmmm powiedzmy piersiowe zwane poprawnie przedogonowymi a tylko od 10 do 205 ogonowe. Razem z żebrami i resztą taki gad może mieć nawet 1600 kości. Inne zwierzaki wypadają na tym tle dość blado. Nasz przyjaciel pies ma mniej więcej zależnie od długości ogona 321 kości. I nie zaliczamy tu tych które z upodobaniem zakopuje. Za to koty są nam bliższe liczbą kości. Ich szkielet liczy sobie od 240 do 245 kosteczek. W tej lekcji dowiesz się ile i jakie kości ma człowiek. Człowiek jak budynek musi mieć porządny szkielet. Tak jak w budynku bez szkieletu nie da się wznieść ścian stropów czy dachu zapewnić ocieplenia, czy odpowiednio poukładać wszystkich instalacji tak i ludzkie ciało nie mogłoby prawidłowo funkcjonować bez odpowiednio mocnej a zarazem elastycznej konstrukcji podporowej. W przeciwieństwie do tego budowlanego ludzki szkielet pełni jednak znacznie więcej funkcji. Nie tylko stanowi rusztowanie dla mięśni i osłonę dla ważnych narządów ale także umożliwia poruszanie się. Domy tak nie potrafią. Pogodzenie tego wszystkiego w ważącej zaledwie 10 do 12 kilogramów strukturze nie jest proste. A poznanie szczegółów układu kostnego potrafi dać w kość. Psia kość! Szkielet dorosłego człowieka to 206 kości a rodzimy się ze sporo większą liczbą około 270. Na szczęście dla uczących się gdy dorastamy część kości łączy się ze sobą i w końcowym rozrachunku zostaje ich już tylko 206. Niemało? Mam nadzieję, że dzięki mojej pomocy dasz radę zapamiętać nazwy części z nich i żadna część szkieletu nie stanie Ci kością w gardle. Zaczynamy. Zacznijmy od tej części którą nazywamy szkieletem osiowym. Źródło nazwy jest proste. Kości wchodzące w skład szkieletu osiowego tworzą... Jasne! Oś. Czyli linię od głowy do... powiedzmy, że do miejsca gdzie plecy tracą swą szlachetną nazwę. Szkielet ten zaczyna się od góry czaszką. Tworzy ją 28 kości z czego 8 chroni mózg a 14 wchodzi w skład twarzoczaszki tworząc między innymi rusztowanie dla oczu nosa czy zębów. Zestaw uzupełnia 6 kosteczek słuchowych. Po 3 w każdym uchu. Młoteczek, kowadełko i strzemiączko to najmniejsze kości człowieka. Strzemiączko ma długość ledwie 3 milimetrów. Z omiu kości mózgoczaszki dwie są parzyste. To kość skroniowa i ciemieniowa. Uzupełniają je od przodu kość czołowa od tyłu potyliczna a pośrodku leżą klinowa i sitowa. Jedyną ruchomą kością czaszki poza słuchowymi jest żuchwa zwana popularnie chodź niepoprawnie dolną szczęką. Jej górny odpowiednik jest całkowicie nieruchomy. Podobnie jak reszta kości wchodzących w skład twarzoczaszki. Ich nazwy: kości nosowe, jarzmowe podniebienne, łzowe i położenie widzisz na diagramie. Zupełnie osobną choć zaliczaną do twarzoczaszki jest luźno zawieszona w mięśniach szyi podkowo-kształtna kość gnykowa. Możesz ją wyczuć a nawet poruszyć byle ostrożnie z prawa na lewą i odwrotnie kładąc palce po obu stronach szyi tuż pod żuchwą. Osiowy szkielet uzupełniają kręgosłup oraz klatka piersiowa. Kręgosłup składa się z 34 kręgów. 7 przypada na kręgosłup szyjny. Co ciekawe, nawet żyrafa ma ich tyle samo. Pierwszy z nich dźwigacz dźwiga naszą głowę. Podobnie jak mityczny Atlas dźwigał na swoich barkach świat. Leżący tuż poniżej obrotnik umożliwia rozglądanie się na boki pozwala bowiem kręcić głową. 12 kręgów leżących poniżej szyi tworzy odcinek piersiowy. To do nich przyczepiają się chroniące narządy klatki piersiowej i brzucha, żebra. 7 górnych par jest od przodu złączonych płaską podłużną kością zwaną mostkiem. Kolejne trzy pary łączą się z mostkiem łukiem chrzęstnym poprzez żebra pary siódmej. Nazywamy je żebrami rzekomymi. A ostatnie dwie pary, numer 11 i 12 w ogóle nie dochodzą do mostka. Są połączone tylko z kręgosłupem. Mówimy na nie wolne żebra. 5 kolejnych kręgów to kręgi lędźwiowe bardziej masywne niż piersiowe. A 5 leżących jeszcze niżej zrasta się tworząc jedną kość–krzyżową. Końcówkę kręgosłupa tworzy zestaw trzech–czterech zrośniętych ze sobą kręgów tworzących kość guziczną. To pozostałość po naszych ogoniastych przodkach. No dobrze. Oś już mamy. Ale mając tylko ją moglibyśmy być co najwyżej wężem. Kręgosłup owszem jest ruchomy i elastyczny ale dopiero ręce i nogi dają nam prawdziwą swobodę ruchów. Szkielet kończyn to druga część naszej kostnej układanki. W każdej z czterech kończyn mamy po 30 kości. W sumie 120. Do tego dochodzą obręcze biodrowa i barkowa. Pierwsza to inaczej miednica czyli para zrośniętych ze sobą trójek kości: biodrowej, łonowej i kulszowej. Od tyłu sztywno związanych z kością krzyżową kręgosłupa. Miejscem połączenia tych trzech kości jest staw biodrowy. W nim umocowana jest kość udowa najdłuższa kość szkieletu i ważny element konstrukcyjny kończyny dolnej. Byśmy mogli stać, chodzić i biegać w każdej nodze potrzebna jest jeszcze rzepka kość piszczelowa i strzałkowa wspierające łydkę. 7 kości stępu 5 kości śródstopia i 14 kości palców stóp. Są to tak zwane paliczki. W każdym z palców stopy jest ich po 3. Wyjątkiem jest paluch który choć największy tworzą tylko 2. Możesz to zresztą osobiście sprawdzić. Obręcz barkową tworzą dwa obojczyki i dwie łopatki. Z przodu obojczyki łączą się z mostkiem. To w zasadzie jedyne w miarę sztywne umocowanie tej obręczy. Łopatki są luźno zawieszone w mięśniach pleców i łączą się z obojczykami w ich oddalonej od kręgosłupa części tworząc stawy barkowe. To w nich kotwiczą kości ramienne najmasywniejsze kości kończyny górnej. Pozostałą część szkieletu tej kończyny tworzą kość łokciowa i promieniowa 8 kości nadgarstka 5 kości śródręcza i 14 kości palców. Ufff. Wiemy już, jak wygląda szkielet i jakie kości doń należą. Ale co one robią? Lista zasług kości jest tak długa że opowiem Ci o nich w innym filmie. Zadanie dla Ciebie to odrobina matematyki. Ale spokojnie. Taka na poziomie dodawania do 20. Popatrz na swoje palce. Po ile paliczków masz w palcach od małego do wskazującego? A ile w kciuku? Odpowiedź napisz w komentatrzu. Mam nadzieję, że masz ją w małym palcu. Szkielet dorosłego człowieka tworzy 206 kości. Czaszka, kręgosłup i żebra to szkielet osiowy. Pozostałe kości tworzą szkielet kończyn górnych i dolnych wraz z obręczami barkową i miedniczną. Nasz główny bohater źle znosił stres związany z nagraniem. Cały film strasznie się czerwienił. Doceń jego starania i koniecznie polub ten film.

Lista wszystkich autorów

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Angelika Apanowicz, Anna Suska

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Dobrawa Szlachcikowska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Ewelina Łasa, Анна Альохіна

Doświadczenia: Angelika Apanowicz

Animacja: Patrycja Ostrowska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

chuduyen215 (Licencja Pixabay)
Erkut2 (Licencja Pixabay)
AlexKopeykin (Licencja Pixabay)
shlomi8153 (Licencja Pixabay)
joffi (Licencja Pixabay)
Pixly Videos (Licencja Pexels)
Polina Tankilevitch (Licencja Pexels)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
Monoar_CGI_Artist (Licencja Pixabay)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
Pavel Danilyuk (Licencja Pexels)
Freepik (Licencja Flaticon)
Dimitry Miroliubov (Licencja Flaticon)
F1Digitals (Licencja Pixabay)
BedexpStock (Licencja Pixabay)
Clker-Free-Vector-Images (Licencja Pixabay)
Clker-Free-Vector-Images (Licencja Pixabay)
Clker-Free-Vector-Images (Licencja Pixabay)
Zoph (CC BY-SA 3.0)
Clker-Free-Vector-Images (Licencja Pixabay)
Tima Miroshnichenko (Licencja Pexels)
GDJ (Licencja Pixabay)
Henry Vandyke Carter (Domena publiczna)
Clker-Free-Vector-Images (Licencja Pixabay)
Clker-Free-Vector-Images (Licencja Pixabay)
OpenClipart-Vectors (Licencja Pixabay)
Illustrated by Engravings (Licencja Pixabay)
Wolfgang Langer (Licencja Pexels)
Clker-Free-Vector-Images (Licencja Pixabay)
GDJ (Licencja Pixabay)
Ludo-Photos (Licencja Pixabay)
Tima Miroshnichenk (Licencja Pexels)
Pressmaster (Licencja Pexels)
Taryn Elliott (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Jlcruse (CC BY-SA 2.5)
cottonbro (Licencja Pexels)
Tima Miroshnichenk (Licencja Pexels)
Pressmaster (Licencja Pexels)
cottonbro (Licencja Pexels)
Luis Quintero (Licencja Pexels)
Mike_68 (Licencja Pixabay)
Gorkhs (Licencja Pixabay)
Magda Ehlers (Licencja Pexels)
MixailMixail (Licencja Pixabay)
Magda Ehlers (Licencja Pexels)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg