Próbny egzamin ósmoklasisty 2024: Pobierz nowy arkusz

- Matematyka
- Fizyka
- Chemia
- Biologia
- Technika
- Przyroda
Egzaminy
- Ósmoklasiści
- Maturzyści
Inspiracje
Współpraca
FAQ
Pi-stacja Україна

Fundacja Katalyst Education, twórca Pi-stacji, jest organizacją pożytku publicznego. Możesz wesprzeć nas przekazując swój 1,5% podatku lub darowiznę. WPŁAĆ KRS:0000558853

Zdobywanie pokarmu u ssaków

Ssaki

Ssak niejedno ma imię 09:34
Rozmnażanie u ssaków 07:21
Zdobywanie pokarmu u ssaków 08:21
Środowiska życia ssaków 11:53
Znaczenie ssaków 07:14

Google Classroom Microsoft Teams

Newsletter

Z tego filmu dowiesz się:

że pod względem zdobywania pokarmu ssaki dzielą się na roślinożerne, drapieżne i wszystkożerne,
o różnorodności cech morfologicznych i anatomicznych ssaków w zależności od spożywanego pokarmu,
o przystosowaniach ssaków do życia i zdobywania pokarmu w różnych środowiskach.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja:

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Zjadać odchody? Blee, a fuj! Wzdrygnie się chyba każdy. A jednak w niektórych sytuacjach zwierzęca kupa bywa czymś bardzo pożądanym. Chodzi konkretnie o odchody łaskuna palmowego. Te nieduże zwierzątka są smakoszami kawy. Chętnie zjadają jej owoce ale nie trawią znajdujących się w ich wnętrzu ziaren. Kiedyś miejscowa ludność zbierała odchody łaskunów i wydobywała z nich ziarna kawy które po uprażeniu mają podobno wyjątkową łagodność i aromat. Niestety uznawana za najdroższą kawę świata Kopi Luwak padła ofiarą własnego sukcesu a zwierzęta niezbędne do jej otrzymywania są dziś wyłapywane przez kłusowników i trzymane w niehumanitarnych warunkach by zwiększyć produkcję. W tej lekcji żadne zwierzę nie ucierpi a ty dowiesz się między innymi dlaczego niektóre zjadają własną kupę. Jeśli chodzi o preferencje żywieniowe wszystkie ssaki możemy z grubsza podzielić na 3 grupy: roślinożerców, drapieżniki i ssaki wszystkożerne do których i my się zaliczamy. Każda z tych grup wykształciła specjalne przystosowania do zdobywania i trawienia określonego rodzaju pokarmu. Rośliny to pożywienie bardzo niskokaloryczne a do tego w większości złożone z nietrawionej przez ssaki celulozy. Jak sobie z nimi radzą roślinożerne ssaki? Po pierwsze, mają zęby zaprojektowane do żucia czyli szerokie i pokryte listwami i guzkami umożliwiającymi rozcieranie tego co na ząb wpadnie. Po drugie, roślinożerne ssaki mają w przewodzie pokarmowym bakterie które celulozą się żywią. Te bakterie mieszkają w jednym z żołądków jak u przeżuwaczy albo w specjalnie wydzielonej części jelita jak na przykład u zającowatych koniowatych czy kawii domowych zwanych też świnkami morskimi. Przeżuwacze takie jak krowy, owce czy jelenie, mają czteroczęściowe żołądki a połknięty pokarm jest kilkukrotnie zwracany z takiego żołądka do pyska i ponownie przeżuwany by można go było wreszcie strawić. U zająca, kawii i innych niedużych roślinożerców bakterie rezydują dalej w końcowym odcinku jelita cienkiego zwanym jelitem ślepym. Taka lokalizacja sprawia, że celuloza owszem jest rozkładana ale nie może być już strawiona. W rezultacie z posiłku daje się odzyskać czasem ledwie 1/5 kalorii. Te zwierzęta jedzą więc własną kupę by efektywniej wykorzystać pożywienie i dobrać się do pozostałych składników pokarmowych. Słonie tak nie robią choć ich odchody pełne są niestrawionych włókien roślinnych. Wykorzystują to firmy wytwarzające ze słoniowego łajna produkty papiernicze. Jest z czego. Słoń trawi wyjątkowo nieefektywnie więc przeciętnie wypróżnia się nawet 15 razy dziennie. Wadą pożywienia pochodzenia roślinnego jest sezonowość oraz ograniczona ilość. Jak rozwiązać ten problem? Popatrz na wiewiórki, chomiki czy myszy które jesienią zajmują się głównie robieniem zapasów nasion na zimę. Zapasy można też robić w sobie samym. Gatunki, które przesypiają niekorzystną porę roku gromadzą zapas kalorii w tłuszczu pod skórą. Po trzecie, żeby być roślinożercą trzeba mieć czas. Roślinożercy, którzy mają tylko pojedyncze żołądki muszą zjadać codziennie niewiarygodne ilości pożywienia a ponieważ trawią o połowę mniej wydajniej niż na przykład krowy spędzają na jedzeniu nawet 16 godzin dziennie. Te ostatnie mogą paść się krócej ale i tak większość doby poświęcają przeżuwaniu. Ty teraz znajdź czas na orzeszka. Za chwilę zapoznasz się z przystosowaniami mięsożerców. Drapieżniki żywią się innymi zwierzętami. Przeważnie roślinożernymi ale ich dieta jest zróżnicowana. Są w niej ssaki, ptaki i ich jaja, gady płazy, ryby, a także rozliczne bezkręgowce owady, mięczaki, skorupiaki a nawet zwierzęcy plankton. Wiele nie gardzi padliną. Ich przewód pokarmowy jest krótki bo pożywienie jest wysokokaloryczne i łatwe do strawienia. Żeby jednak upolować obiad trzeba być szybkim. Mieć dobry refleks, silne szczęki i ostre zęby pozwalające na zabicie i rozszarpanie ofiary. U padlinożerców natomiast żołądek ma w sobie kwasy zdolne rozpuścić nawet kości. A przy okazji, wytłuc wszystkie potencjalnie groźne mikroby które zdążyły się już na posiłku namnożyć. Wszystkie koty, w tym i nasze mruczki a także foki, kuny i łasice to zdeklarowani mięsożercy których nie da się przestawić na wegetarianizm. Bez mięsa w diecie po prostu giną. Wiele gatunków ma specjalnie przystosowane uzębienie w którym są zęby zwane łamaczami. Zachodzą one na siebie niczym ostrza nożyczek pozwalając odcinać kawały mięsa z upolowanej zdobyczy. Prawdziwi mięsożercy nie potrafią żuć pożywienia bo ich szczęki nie mogą ruszać się na boki. Większość drapieżników ma jednak w jadłospisie całkiem sporo roślinności. Oprócz mięsa jadają też grzyby jagody, orzechy i korzenie. Taką dietę mają między innymi niedźwiedzie i borsuki które można by od biedy uznać za wszystkożerców o których opowiem gdy schrupiesz orzeszka. Zwierzęta wszystkożerne zgodnie z nazwą zjadają, co im się nawinie. Liście, owoce, korzenie, zboża, owady jaja, padlinę i inne zwierzęta gdy uda im się je upolować. Dlatego nie mają specjalnych przystosowań. Ich uzębienie jest przeznaczone zarówno do żucia jak i do odcinania czy rozrywania. Wszystkożercy mają pojedyncze żołądki a ich przewód pokarmowy jest co prawda dłuższy niż u drapieżników ale krótszy, niż u roślinożerców. Współpracują z bakteriami jelitowymi które trawią celulozę i produkują zestaw witamin z grupy B oraz witaminę K. Przykładami wszystkożerców jest człowiek i świnia. Jeśli uważnie oglądasz ten film to bez problemu odpowiesz na pytanie. Które zwierzęta mają dłuższy przewód pokarmowy? Roślinożercy czy mięsożercy? Jasne, że roślinożercy. Ich dieta wymaga dłuższego trawienia i wchłaniania. Wśród ssaków mamy roślinożerców drapieżniki i ssaki wszystkożerne. Poszczególne grupy mają specjalne przystosowania do konkretnego rodzaju pokarmu. Roślinożercy na przykład krowa czy antylopa gnu mają długi przewód pokarmowy często kilkuczęściowy żołądek oraz płaskie uzębienie. Drapieżniki na przykład kot czy wilk posiadają krótszy przewód pokarmowy oraz mocne i ostre zęby. Wszystkożercy na przykład świnia czy człowiek mają zróżnicowane zęby i średniej długości przewód pokarmowy. Na dzisiaj to już wszystko. Obejrzyj pozostałe filmy z tej playlisty a po więcej materiałów zajrzyj na naszą stronę pi-stacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Małgorzata Załoga

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Magdalena Adamska, Weronika Brzezińska, Patrycja Ostrowska

Napisy: Klaudia Abdeltawab, Анна Альохіна

Montaż: Patrycja Ostrowska, Weronika Brzezińska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

Pi-stacja jest otwartym zasobem edukacyjnym stworzonym przez fundację Katalyst Education, który realizuje Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ: 4. Dobra Jakość Edukacji oraz 10. Mniej Nierówności.

O projekcie
Ile kosztuje Pi-stacja?
Często zadawane pytania

Kontakt
Zapisz się na newsletter
Współpracuj z nami
Zobacz, jak możesz nam pomóc

Fundacja Katalyst Education
Polityka prywatności