Próbny egzamin ósmoklasisty z matematyki 2024 już w poniedziałek 22.04

- Matematyka
- Fizyka
- Chemia
- Biologia
- Technika
- Przyroda
Egzaminy
- Ósmoklasiści
- Maturzyści
Inspiracje
Współpraca
FAQ
Pi-stacja Україна

Fundacja Katalyst Education, twórca Pi-stacji, jest organizacją pożytku publicznego. Możesz wesprzeć nas przekazując swój 1,5% podatku lub darowiznę. WPŁAĆ KRS:0000558853

Żeński układ rozrodczy

Rozmnażanie i rozwój

Męski układ rozrodczy 08:41
Żeński układ rozrodczy 09:21
Cykl miesięczny 06:42
Ciąża i poród 10:56
Etapy życia człowieka 07:21

Google Classroom Microsoft Teams

Newsletter

Z tego filmu dowiesz się:

jakie elementy tworzą żeński układ rozrodczy i jakie pełnią funkcje,
jak zapobiegać chorobom przenoszonym drogą płciową,
dlaczego należy wykonywać okresowe badania kontrolne,
jak można wcześnie wykrywać raka piersi i raka szyjki macicy.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja:

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Nieodzownym elementem żeńskiego układu rozrodczego jest macica. Bez tego narządu nie można zajść w ciążę ani urodzić dziecka. Są jednak choroby w wyniku których macica nigdy się nie wykształca. Jest zbudowana tak nieprawidłowo że nie może utrzymać zarodka albo trzeba ją było usunąć z powodu nowotworu. Szansą dla kobiet które znalazły się w takiej sytuacji a chciałyby urodzić własne dziecko jest przeszczep macicy. Pierwszego dokonano w 2000 roku w Arabii Saudyjskiej ale narząd szybko trzeba było usunąć. Pierwsze dziecko donoszone w przeszczepionej macicy urodziło się cesarskim cięciem we wrześniu 2014 roku. Do 2021 roku dzięki tej metodzie przyszło na świat 31 dzieci. Do celów prokreacyjnych czyli do rozmnażania się i przedłużania gatunku niezbędny jest układ rozrodczy. O męskim opowiadamy w innym filmie tej playlisty. Tu zajmiemy się żeńskim. Tylko żeńska połowa naszego gatunku wydaje na świat potomstwo dlatego jej układ rozrodczy jest do tego specjalnie przystosowany. Jego główną częścią jest macica czyli miejsce, w którym rozwija się zarodek a później płód. Macica ma kształt krzywej gruszki pochylonej zwykle ku przodowi. Górna, szersza część zwana jest trzonem a dolna, węższa szyjką. Trzon tworzy kilka przeplatających się warstw mięśni gładkich wyścielonych od wewnątrz błoną śluzową a od zewnątrz pokrytych elastyczną tkanką łączną. Dzięki grubej mięśniówce, w czasie ciąży macica może wielokrotnie zwiększać swoją objętość od kilku milimetrów do 5 litrów dostosowując się do rozmiarów rozwijającego się płodu. Podczas porodu jej mięśnie kurczą się wypychające dziecko na świat. Śluzówka zmienia swoją grubość w trakcie cyklu miesiączkowego. O nim opowiemy w osobnym filmie. Tu powiemy tylko, że jej budowa umożliwia zagnieżdżenie się zarodka oraz późniejszy rozwój płodu. Żeby jednak w ogóle powstał zarodek potrzebna jest komórka jajowa. Ich źródłem są jajniki. Parzysty narząd wielkości śliwki zlokalizowany w jamie brzusznej po obu stronach macicy. Oprócz tego, że są magazynem komórek jajowych które muszą wystarczyć kobiecie na cały okres aktywności rozrodczej jajniki produkują też żeńskie hormony płciowe niezbędne w procesie dojrzewania jajeczek, ich uwalniania a także zagnieżdżanie zarodka i rozwoju płodu. O cyklicznych zmianach poziomów tych hormonów dowiesz się z innego filmu tej playlisty. Znajdujące się w jajnikach komórki jajowe są w różnym stadium rozwoju. Co miesiąc jedna z nich dojrzewa i w momencie owulacji jest uwalniana z pęcherzyka jajowego. Gdy wszystko idzie gładko trafia do kolejnej części żeńskiego układu rozrodczego, jajowodów. Każdy z dwóch jajowodów otacza swój jajnik strzępkami, których zadaniem jest wychwycenie uwolnionej komórki jajowej. Dzięki skurczom mięśni gładkich przesuwa się ona w kierunku macicy a po drodze może ulec zapłodnieniu przez plemnik. O tym jak i gdzie dochodzi do zapłodnienia opowiem Ci w innym filmie tej playlisty. Tu zapamiętaj, że żeńska gameta czyli jajeczko to największa komórka ludzkiego organizmu. W przeciwieństwie do plemników nie ma możliwości poruszania się. Jeśli do zapłodnienia nie dojdzie jajo po prostu trafia do macicy przez ujście jajowodu i jest wydalane przy najbliższym krwawieniu miesięcznym. Ostatnim elementem żeńskiego układu rozrodczego znajdującym się w całości wewnątrz ciała, jest pochwa. Ten umięśniony kanał z jednej strony łączy się z szyjką macicy a z drugiej uchodzi na zewnątrz. To tutaj dostają się plemniki w trakcie stosunku płciowego. Przez pochwę wydostaje się też krew miesiączkowa, a podczas porodu przez ten kanał dziecko przychodzi na świat. Wiemy już co jest w środku. Zajmijmy się więc tym, co widać. Zewnętrzne narządy płciowe kobiety tworzą otaczające wejście do pochwy i ujście cewki moczowej fałdy skórne zwane wargami sromowymi, a ogólnie sromem. Każda dziewczyna ma ich dwie pary. Wargi mniejsze usytuowane od wewnątrz i bardziej mięsiste wargi większe zlokalizowane na zewnątrz. Do narządów płciowych zewnętrznych zaliczamy też zbudowany z tkanki tłuszczowej i pokryty włosami łonowymi wzgórek łonowy ograniczający srom od góry oraz położoną tuż nad ujściem cewki moczowej łechtaczkę żeński odpowiednik prącia zawierający komórki czuciowe wzmacniające pobudzenie płciowe. Skoro poznaliśmy już budowę żeńskiego układu rozrodczego sprawdźmy jak o niego dbać i co mu szkodzi. To po przerwie na orzeszka. Żeby nasz układ rozrodczy działał sprawnie musi być jak komputer. Regularnie zasilany i odwirusowywany. Zasilanie to odpowiednia dieta bogata w witaminy i mikroskładniki mineralne takie jak żelazo. O zdrowej diecie dowiesz się więcej z innych naszych filmów. Tu warto wspomnieć że bez odpowiednich składników hormony płciowe estrogeny i progesteron nie mogą skutecznie regulować cyklu miesiączkowego i dbać o prawidłowy przebieg ciąży. Drugim filarem wspierającym zdrowie narządów płciowych jest higiena. Używanie wspólnych ręczników stosowanie nieodpowiednich kosmetyków korzystanie z jacuzzi którego czystość jest wątpliwa czy pływanie w wodzie o nieznanej czystości to wszystko zwiększa ryzyko zakażenia grzybami i bakteriami. Głównym źródłem zakażeń okolic płciowych są jednak stosunki seksualne. Dlatego osoby, które współżyją powinny stosować prezerwatywy. Ten środek nie tylko zapobiega niechcianej ciąży, ale też skutecznie chroni przed takimi chorobami jak rzęsistkowica pochwy, rzeżączka chlamydioza, kiła czy opryszczka narządów płciowych a także mniej kojarzonymi z aktywnością seksualną zapaleniami wątroby typu B i C. Wiele zakażeń, jeśli nie jest właściwie leczonych może rozprzestrzeniać się na głębiej położone narządy. Szyjkę macicy, macicę, a nawet jajowody i jajniki. To zaś bywa przyczyną trudności z zajściem w ciążę i jej utrzymaniem. Dlatego w razie niepokojących objawów jak pieczenie, swędzenie czy upławy koniecznie skorzystaj z pomocy ginekologa. Czekanie aż samo przejdzie to zły wybór. Poza stanami zapalnymi dróg rodnych czyli sromu, pochwy, szyjki macicy żeński układ rozrodczy atakują nowotwory. Zarówno łagodne jak mięśniaki macicy jak i złośliwe, jak rak sutka szyjki macicy czy jajnika. Wiele z nich bardzo późno daje widoczne objawy. Tak późno, że zanim chora zorientuje się, że coś jest nie tak w organizmie są już przerzuty a szanse na wyleczenie drastycznie spadają. Dlatego tak ważne są badania profilaktyczne. Każda miesiączkująca kobieta powinna regularnie wykonywać badanie cytologiczne a po 50 roku życia mammografię. Młodszym paniom zaleca się USG piersi. Pakiet profilaktyczny uzupełniają okresowe badania krwi pozwalające wykryć na przykład anemię która może świadczyć o obecności mięśniaków lub endometriozie. Mamy jeszcze parzyste gruczoły które nie są anatomicznie związane z układem rozrodczym. Ale ich rola jest nieoceniona w okresie opieki nad małym dzieckiem. Wiesz o czym mowa? Jeśli myślisz, że to gruczoły mlekowe to bardzo dobrze. Żeńskie narządy rozrodcze wytwarzają komórki jajowe i hormony płciowe oraz umożliwiają proces zapłodnienia i dojrzewanie płodu. Zewnętrzne narządy rozrodcze to wzgórek łonowy, wargi sromowe większe i mniejsze oraz łechtaczka. Wewnętrzne narządy płciowe to parzyste jajniki, parzyste jajowody, macica i pochwa. Na dzisiaj to już wszystko. A po więcej materiałów zajrzyj na naszą stronę pi-stacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Angelika Apanowicz

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Magdalena Adamska

Materiały: Weronika Brzezińska, Magdalena Adamska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga, Angelika Apanowicz

Napisy: Klaudia Abdeltawab, Анна Альохіна

Montaż: Weronika Brzezińska, Magdalena Adamska

Animacja: Weronika Brzezińska, Magdalena Adamska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

Pi-stacja jest otwartym zasobem edukacyjnym stworzonym przez fundację Katalyst Education, który realizuje Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ: 4. Dobra Jakość Edukacji oraz 10. Mniej Nierówności.

O projekcie
Ile kosztuje Pi-stacja?
Często zadawane pytania

Kontakt
Zapisz się na newsletter
Współpracuj z nami
Zobacz, jak możesz nam pomóc

Fundacja Katalyst Education
Polityka prywatności