Próbny egzamin ósmoklasisty 2024: Pobierz nowy arkusz

- Matematyka
- Fizyka
- Chemia
- Biologia
- Technika
- Przyroda
Egzaminy
- Ósmoklasiści
- Maturzyści
Inspiracje
Współpraca
FAQ
Pi-stacja Україна

Fundacja Katalyst Education, twórca Pi-stacji, jest organizacją pożytku publicznego. Możesz wesprzeć nas przekazując swój 1,5% podatku lub darowiznę. WPŁAĆ KRS:0000558853

Zanieczyszczenia powietrza

Powietrze i jego składniki

Powietrze 06:43
Właściwości tlenu 07:44
Tlenki 09:52
Ozon 05:45
Korozja 06:49
Tlenek węgla(IV) - właściwości 05:43
Wodór i jego związki 08:37
Gazy szlachetne 07:35
Zanieczyszczenia powietrza 07:24

Google Classroom Microsoft Teams

Newsletter

Z tego filmu dowiesz się:

jakie są źródła zanieczyszczeń powietrza,
jak powstaje smog fotochemiczny, a jak smog kwaśny,
jak powstają kwaśne opady i jaki mają wpływ na środowisko,
na czym polega efekt cieplarniany,
jak można ograniczać powstawanie smogu i innych zanieczyszczeń powietrza.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja:

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Czy wiesz, że bez efektu cieplarnianego na Ziemi nie mogłoby rozwijać się życie, jakie znamy? Dzięki pochłanianiu przez gazy w atmosferze odbita w formie promieniowania podczerwonego od powierzchni Ziemi energia słoneczna ogrzewa ziemię i powietrze. Bez efektu cieplarnianego średnia temperatura na naszej planecie byłaby przeciętnie o 33 stopnie Celsjusza niższa niż obecnie i średnio nie przekraczałaby -18 stopni Celsjusza. Mało komu byłoby w takich warunkach komfortowo. Ozon, tlenki azotu, tlenek węgla(IV), metan. To nazwy związków, które określa się jako sprawców tak zwanego globalnego ocieplenia. Dlatego nazywa się je ogólnie gazami cieplarnianymi. Obecnie globalne ocieplenie w dużej mierze zależy właśnie od rosnących stężeń takich gazów jak tlenek węgla(IV), czyli CO2, i metan. I tak od początku rewolucji przemysłowej tlenku węgla(IV) przybyło w atmosferze około 30% a metanu ponad 100%. Ale czy wiesz, że największe znaczenie dla temperatury naszego globu ma zupełnie coś innego? Główną składową efektu cieplarnianego jest para wodna i powstające z niej chmury. Każdy chciałby oddychać czystym powietrzem ale zwykle są w nim rozmaite zanieczyszczenia które niekorzystnie wpływają na nasze zdrowie i środowisko, w którym żyjemy. Ten niekorzystny wpływ sprawia że rzesze naukowców i ekspertów głowią się, jak chronić powietrze wokół nas przed zanieczyszczeniami i jak pozbywać się tych, które już do niego trafiły. Zanieczyszczone powietrze to smog. Termin „smog” powstał z połączenia słów angielskich „smoke” czyli „dym” i „fog” czyli „mgła”. Innymi słowy jest to mgła z zanieczyszczeniami. Część zanieczyszczeń powietrza stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i dla środowiska. Składnikami zanieczyszczającymi powietrze są drobne cząsteczki ciał stałych takie jak pyły i sadza powstające na przykład ze ścieranych opon i klocków hamulcowych oraz gazy takie jak tlenek węgla(II) czyli czad i tlenek węgla IV tlenki azotu czy tlenki siarki. Część z nich pod wpływem światła, ciepła lub pary wodnej ulega przemianom w nowe, często bardzo szkodliwe substancje jak ozon czy węglowodory. Smog, jaki tworzą tego rodzaju zanieczyszczenia jest nazwany smogiem fotochemicznym lub smogiem Los Angeles. Powoduje on podrażnienia błon śluzowych trudności z oddychaniem i bóle głowy. Uszkadza też roślinność. Skąd się bierze? Powstaje głównie latem w wysokich temperaturach i w miejscach intensywnego ruchu samochodowego. W polskich warunkach generują go jednak także kiepskiej jakości piece centralnego ogrzewania zwłaszcza takie, w których można spalić wszystko co się tylko wrzuci, od papieru i drewna a na przysłowiowych kaloszach plastikowych butelkach i śmieciach kończąc. Smogowi fotochemicznemu można zapobiegać przez ograniczenie natężenia ruchu drogowego montowanie katalizatorów w samochodach czy zmianę paliwa z benzyny czy ropy na gaz LPG. To jak na razie najefektywniejszy sposób zapobiegania tego typu zanieczyszczeniom. Warto też zmienić sposób ogrzewania wymienić piec na nowszy, zamienić węgiel na gaz a najlepiej przejść na odnawialne źródła energii. W wyniku spalania paliw kopalnych do atmosfery dostają się duże ilości tlenków siarki i tlenków azotu. Te zanieczyszczenia reagują z wodą, tlenem i innymi substancjami obecnymi w powietrzu tworząc kwas siarkowy(VI) i kwas azotowy(V). Te kwasy to główny element tak zwanego kwaśnego smogu, nazywanego też smogiem londyńskim i kwaśnych deszczów. Kwaśne opady powodują zakwaszenie zbiorników wodnych oraz gleby niszczą liście i igły drzew. Pozbawiają rośliny cennych składników odżywczych wypłukując je lub wiążąc. Uwalniają też glin z jego związków, a metal ten spływając do zbiorników wodnych zatruwa wodę, czyniąc ją niezdatną do życia dla wielu drobnych organizmów. Kwaśne deszcze to także wielkie zagrożenie dla zabytków. Niszczą budynki zbudowane z wapienia i wapienne rzeźby. Sposoby na zapobieganie kwaśnym deszczom i wywołującemu je smogowi są podobne jak w przypadku smogu fotochemicznego. To odsiarczanie spalin i montowanie filtrów na fabrycznych kominach stosowanie katalizatorów w pojazdach spalinowych oraz pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych na przykład wiatru, słońca czy wody. W jednym z poprzednich filmów wspominaliśmy, że zadaniem tlenku węgla(IV) w atmosferze ziemskiej jest zatrzymywanie ciepła które Ziemia uzyskuje ze Słońca. Innymi słowy ten gaz działa jak kołdra lub lepiej jak szklarnia zabezpieczająca Ziemię przed wychłodzeniem. O różnych właściwościach tlenku węgla(IV) dowiesz się z innego filmu z tej playlisty. W miarę rozwoju cywilizacji do atmosfery przedostaje się coraz więcej tlenku węgla(IV) co sprawia, że Ziemia ogrzewa się coraz szybciej. Nazywamy to efektem cieplarnianym. Do wzrostu ilości gazów cieplarnianych przyczyniają się także naturalne zjawiska takie jak wybuchy wulkanów. Zanieczyszczone powietrze nazywamy smogiem. Smog fotochemiczny powstaje w wysokiej temperaturze i suchym powietrzu. Smog kwaśny powstaje w chłodnej porze roku. Kwaśny smog generuje kwaśne deszcze które zubożają glebę, niszczą budynki wapienne i zakwaszają wodę w stawach i jeziorach. Efekt cieplarniany to skutek gromadzenia się w atmosferze tak zwanych gazów cieplarnianych które zatrzymują przy Ziemi ciepło docierające ze Słońca. Wiesz już, jak możesz na małą skalę walczyć z zanieczyszczeniami powietrza. Po więcej chemicznej wiedzy zapraszam cię na stronę pistacja.tv. Napisy: Blanka Stach

Lista wszystkich autorów

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Dobrawa Szlachcikowska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Blanka Stach, Раїса Скорик

Animacja: Patrycja Ostrowska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

Pi-stacja jest otwartym zasobem edukacyjnym stworzonym przez fundację Katalyst Education, który realizuje Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ: 4. Dobra Jakość Edukacji oraz 10. Mniej Nierówności.

O projekcie
Ile kosztuje Pi-stacja?
Często zadawane pytania

Kontakt
Zapisz się na newsletter
Współpracuj z nami
Zobacz, jak możesz nam pomóc

Fundacja Katalyst Education
Polityka prywatności