Próbny egzamin ósmoklasisty 2024: Pobierz nowy arkusz

- Matematyka
- Fizyka
- Chemia
- Biologia
- Technika
- Przyroda
Egzaminy
- Ósmoklasiści
- Maturzyści
Inspiracje
Współpraca
FAQ
Pi-stacja Україна

Fundacja Katalyst Education, twórca Pi-stacji, jest organizacją pożytku publicznego. Możesz wesprzeć nas przekazując swój 1,5% podatku lub darowiznę. WPŁAĆ KRS:0000558853

Właściwości i zastosowanie wodorotlenków

Kwasy i wodorotlenki

pH i odczyny roztworów 08:13
Właściwości i zastosowanie kwasów tlenowych 10:32
Właściwości i zastosowanie kwasów beztlenowych 06:05
Dysocjacja kwasów 10:18
Otrzymywanie kwasów 09:22
Właściwości i zastosowanie wodorotlenków 11:41
Otrzymywanie wodorotlenków 07:25

Google Classroom Microsoft Teams

Newsletter

Z tego filmu dowiesz się:

jak tworzymy wzory i nazwy wodorotlenków,
jakie właściwości i zastosowania mają wodorotlenek sodu, potasu, wapnia, magnezu, miedzi(II),
jak odróżnić zasady od wodorotlenków.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja:

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Jasiu, do czego jest ta rura? Panie Majster, ta rura jest do niczego bo jest zapchana. Czy widziałeś kiedyś, jak się rozwiązuje problem z zapchaną rurą lub zatkanym zlewem w łazience? Jeżeli tak, to wiesz, że pomagają białe granulki zalane dużym strumieniem wody. Te granulki to wodorotlenek sodu. Związek ten gwałtownie reaguje i rozkłada to co nie pozwoliło nam spokojnie zmyć naczyń. Z wodorotlenkami masz do czynienia każdego dnia. Wodorotlenek wapnia zwany wapnem gaszonym jest wykorzystywany jako zaprawa murarska. Wielu domów nie dałoby się bez niego zbudować. Jeśli go rozcieńczyć powstanie mleko wapienne - znany od dawien dawna środek dezynfekcyjny do bielenia ścian budynków i zwalczania szkodników w sadownictwie. Ty możesz się z nim spotkać w klasie jeśli będziecie robić doświadczenie wykrywające obecność tlenku węgla 4 w wydychanym powietrzu. Ten wodorotlenek pomaga też zmiękczać wodę a pod oznaczeniem E526 jest wykorzystywany w przemyśle spożywczym, jako regulator kwasowości oraz składnik wiążący i utwardzający strukturę produktu. Jest też stosowany w przemyśle cukrowniczym do oczyszczania soku buraczanego w kosmetyce jako składnik kremów do depilacji a w stomatologii jako podkład pod plomby albo opatrunek tymczasowy w trakcie leczenia zęba. Mydło, którym myjesz ręce ten związek już omawialiśmy w innej naszej lekcji też jest pochodną wodorotlenku. Konkretnie wodorotlenku sodu. Używa się go zresztą nie tylko do produkcji mydła, ale też wielu innych środków czyszczących, piorących i wybielających. Bez sody kaustycznej bo tak brzmi jedna z jego zwyczajowych nazw nie byłoby papieru, sztucznego jedwabiu ani gumy, jak w samochodowych oponach. Ten wodorotlenek stosowany jest też w przemyśle spożywczym jako regulator kwasowości E524. W produkcji mydła wodorotlenek sodu ma też swojego przyjaciela. Jest nim wodorotlenek potasu. Mydła wyprodukowanego z jego udziałem nie da się jednak wziąć w rękę. Jest tak maziste, że nadaje się raczej do pojemników z pompką. Wodorotlenek potasu to także składnik kremów po goleniu i preparatów do zmiękczania skórek. Jest elektrolitem w akumulatorach niklowo-kadmowych, środkiem do trawienia matryc w litografii i płytek krzemowych w przemyśle komputerowym. Pewnie nie wiesz ale 5% roztwór wodorotlenku potasu służy do... ...identyfikacji grzybów. Z kolei w paście do zębów mamy wodorotlenek magnezu który pełni w niej rolę substancji ściernej. Kiedy dzisiaj będziesz myć zęby przypomnij sobie tę lekcję. Wodorotlenek magnezu obok kosmetyków ma także zastosowanie w medycynie. Jest składnikiem leków przeciw nadkwasocie. Zwykle w połączeniu z wodorotlenkiem glinu. Takie preparaty możesz znaleźć w domowej apteczce. Magnez w postaci wodorotlenku wykorzystywany jest także w przemyśle spożywczym, jako E528. Pełni rolę konserwantu, głównie do produktów kakaowych i czekoladowych. Większość wodorotlenków metali z grupy pierwszej układu okresowego to żrące, śliskie ciała stałe. Chemicy mówią o nich, że są higroskopijne to znaczy, że chętnie pochłaniają wilgoć a proces ten jest silnie egzotermiczny. Jeśli nie pamiętasz, co to znaczy koniecznie obejrzyj nasz film o reakcjach. Stężone zasady w kontakcie ze skórą która przecież ma w sobie sporo wilgoci po prostu parzą. Jako przykład możemy tu podać wodorotlenek sodu. To nasz znajomy od przepychania rur. Stopiony niszczy nawet szkło i porcelanę dlatego przechowuje się go w szczelnych pojemnikach z tworzyw sztucznych. Wodorotlenki inne niż sodu i potasu nie są już tak żrące, ale nadal są ciałami stałymi, w większości o barwie białej. Po wrzuceniu do wody wodorotlenki aktywnych metali rozpadają się na kationy metali i aniony grupy wodorotlenowej. W ten sposób powstają zasady czyli roztwory ,w których przewagę mają jony wodorotlenowe OH-. Zasady można zatem dla zasady uzyskać tylko z wodorotlenków rozpuszczalnych w wodzie. Pamiętaj! Liczba powstających ładunków dodatnich zawsze musi być równa liczbie ładunków ujemnych. Zobacz: wodorotlenek sodu rozpada się pod wpływem wody na kation sodowy i anion wodorotlenowy. A dysocjację wodorotlenku wapnia zapiszemy tak: Spróbujesz swoich sił? Zapisz dysocjację wodorotlenku potasu KOH. Sprawdź, czy twoje równanie wygląda tak samo, jak moje. Wodorotlenki metali nie ograniczają się jednak do pierwszej i drugiej grupy układu okresowego. Ich wzór ogólny to MOH n razy wzięte gdzie M+ to kation metalu, OH- to anion grupy wodorotlenowej, a n oznacza wartościowość metalu w wodorotlenku. Wśród wodorotlenków metali znany jest wodorotlenek glinu Al OH 3 razy wzięte. To gąbczasta, biała substancja o dużej porowatości, dzięki której łatwo pochłania zanieczyszczenia. W połączeniu z tworzywami sztucznymi i gumą zwiększa ich odporność na ogień i zmniejsza wytwarzanie toksycznych dymów. Ma zastosowanie w produkcji papieru by nadawać kartkom piękny połysk a także w medycynie. Wykorzystywany jest w lekach na zgagę bo zobojętnia sok żołądkowy oraz w niektórych szczepionkach jako nośnik. Jest też polerującym składnikiem pasty do zębów i pomaga przy usuwaniu kamienia nazębnego. Wodorotlenki tworzą też metale z innych grup. Na przykład miedź. Jej najbardziej kolorowym wodorotlenkiem jest ten o wzorze Cu OH dwa razy wzięte. Poza tym, że posiada piękną, lazurową barwę potrafi on rozkładać celulozę, wyjątkowo odporną substancję organiczną, o której dowiesz się z lekcji o wielocukrach. Tę ciekawą właściwość wykorzystuje się w przemyśle, przy produkcji sztucznego jedwabiu. Pomyśl o tym wodorotlenku jeśli masz akwarium. Jest bezwzględny dla pasożytów a łagodny dla rybek. W przeciwieństwie do innych rozpuszczalnych związków miedzi chwalą go też ogrodnicy. Po pierwsze dlatego, że skutecznie zwalcza grzyby i nicienie w rozmaitych uprawach. Po drugie, w połączeniu z lateksową farbą tworzy miksturę znacznie poprawiającą ukorzenianie się młodych roślin. Okazuje się, że wśród wodorotlenków gdzie M+ to kation metalu jest nawet jeden, niemetaliczny rodzynek. Kation amonowy o wzorze NH4+. Kation ten powstaje w wyniku rozpuszczania amoniaku w wodzie. Tworzy się wtedy tak zwana woda amoniakalna która jest słabą zasadą. Wykorzystuje się ją do produkcji żelatyny barwników oraz jako nawóz sztuczny. Możesz ją znaleźć w łazience, bo jest składnikiem wielu środków czyszczących. To dzięki niej szyby błyszczą i nie mają smug. Świetnie czyści też poczerniałą biżuterię ze srebra, złota i platyny. Wystarczy włożyć łańcuszek czy obrączkę do wody amoniakalnej i poczekać. Będą jak nowe. W czystej, choć rozcieńczonej postaci akwaryści używają jej, by przygotować nowy zbiornik do zasiedlenia rybek. Można powiedzieć, że ta woda jest też ekologiczna. Jest bowiem stosowana jako reduktor w procesach obniżających ilość tlenków azotu emitowanych do atmosfery przez zakłady przemysłowe. Wiesz już sporo o wodorotlenkach. Ale czy wiesz, jak poprawnie zapisać ich nazwy, żeby zaliczyć klasówkę? Nie przejmuj się. Akurat w tych związkach tworzenie nazw jest proste. Do słowa wodorotlenek dodajesz po prostu nazwę metalu tworzącego ten związek. Na przykład KOH to wodorotlenek potasu a Ca(OH)2 - wodorotlenek wapnia. Jeśli metal tworzy więcej niż jeden wodorotlenek, do nazwy dodajemy liczbę która mówi, jaka jest wartościowość metalu w tym konkretnym wodorotlenku. I tak: Cu(OH)2 to wodorotlenek miedzi 2. Teraz Twoja kolej. Podaj nazwę wodorotlenku o wzorze LiOH. Jest to wodorotlenek litu. I ostatnie zadanie. Jak nazwiemy wodorotlenek o wzorze CuOH? To oczywiście wodorotlenek miedzi 1. Wodorotlenki to związki o wzorze ogólnym: M(OH)n Dysocjują na kation metalu i aniony grupy wodorotlenowej których liczbę określa n. Nazwy wodorotlenków tworzymy dodając do słowa wodorotlenek nazwę tworzącego go metalu w dopełniaczu. Na przykład wodorotlenek glinu. Każdy ma zasady. Nasze zasady są proste: chcemy pokazywać Ci chemię w jak najlepszy i najbardziej przyjazny sposób. Chcesz nas sprawdzić? Zapraszam cię na naszą stronę pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Lektor: Anna Rola-Noworyta

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Agnieszka Opalińska

Materiały: Agnieszka Opalińska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Małgorzata Załoga, Раїса Скорик

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

Pi-stacja jest otwartym zasobem edukacyjnym stworzonym przez fundację Katalyst Education, który realizuje Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ: 4. Dobra Jakość Edukacji oraz 10. Mniej Nierówności.

O projekcie
Ile kosztuje Pi-stacja?
Często zadawane pytania

Kontakt
Zapisz się na newsletter
Współpracuj z nami
Zobacz, jak możesz nam pomóc

Fundacja Katalyst Education
Polityka prywatności