Glicerol, alkohole wielowodorotlenowe
Playlista:Pochodne węglowodorów
Ten materiał posiada napisy w języku ukraińskim
Z tego filmu dowiesz się:
- co to jest glicerol,
- jaki jest wzór glicerolu,
- jaka jest nazwa systematyczna i zwyczajowa glicerolu,
- co to jest propanotriol,
- jakie są właściwości fizyczne i chemiczne glicerolu,
- jak są zbudowane alkohole wielowodorotlenowe,
- jakie są zastosowania glicerolu.
Podstawa programowa
Autorzy i materiały
Wiedza niezbędna do zrozumienia tematu
Aby w pełni zrozumieć materiał zawarty w tej playliście, upewnij się, że masz opanowane poniższe zagadnienia.
Udostępnianie w zewnętrznych narzędziach
Korzystając z poniższych funkcjonalności możesz dodać ten zasób do swoich narzędzi.
Kliknij w ikonkę, aby udostępnić ten zasób
Kliknij w ikonkę, aby skopiować link do tego zasobu
Transkrypcja
Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.
Wielu zwierzętom glicerol pozwala bezpiecznie przetrwać mroźne zimy.
Obniża punkt zamarzania i przechłodzenia płynów ustrojowych.
To dzięki niemu chrząszczyk Cucuius claviceps puniceus z rodziny zgniotkowatych, umie przetrwać tęgie mrozy na Alasce.
Podczas zimy zawartość glicerolu w tkankach tego owada może przekraczać
50% suchej masy ciała.
Czy pamiętasz grupę alkoholi, które omawialiśmy w jednej z naszych lekcji?
Poznane już alkohole na przykład metanol i etanol
są pochodnymi alkanów, w których jeden atom wodoru zastąpiony jest grupą wodorotlenową -OH.
Alkohole, które zawierają jedną grupę wodorotlenową, nazywamy monohydroksylowymi.
Są też alkohole, które zawierają więcej niż jedną grupę hydroksylową.
Przykładem alkoholu wielowodorotlenowego
jest glicerol.
Ma on trzy atomy węgla.
Do każdego z nich dołączona jest grupa hydroksylowa -OH.
Trzy atomy węgla w cząsteczce wskazują
że glicerol jest pochodną propanu.
Systematyczna nazwa chemiczna tego alkoholu to propanotriol.
O węglowodorowym pochodzeniu świadczy pierwszy człon nazwy: propan.
Końcówka -triol w nazwie, opisuje
obecność trzech grup -OH
i świadczy o tym, że jest to alkohol wielowodorotlenowy.
Patrząc na wzór półstrukturalny glicerolu warto zapamiętać, że grupy -OH są
dołączone do węgli, a nie do wodorów.
We wzorze półstrukturalnym po prostu nie pokazuje się wiązań pomiędzy wodorem
a węglem, tylko zapisuje się je jako jedną grupę.
Wzór glicerolu można też zapisać w postaci C3H5(OH)3 razy wzięte.
Glicerol to bezbarwna, gęsta ciecz o słodkawym smaku.
Nie ma zapachu.
Nie jest toksyczny. Można go znaleźć w produktach spożywczych
pod symbolem E422.
Popatrz jeszcze raz na cząsteczkę glicerolu.
Obecność trzech grup hydroksylowych -OH
powoduje, że ten alkohol jest higroskopijny
to znaczy, że łatwo chłonie i zatrzymuje wodę.
Możesz to sprawdzić, kupując w aptece glicerynę, czyli 85% roztwór glicerolu
i mieszając ją z wodą.
Ze względu na swoje właściwości
propanotriol ma szerokie zastosowania
zarówno w przemyśle spożywczym
jak farmaceutycznym, kosmetycznym czy wojskowym.
Związkami glicerolu są między innymi tłuszcze i dynamit.
Jest produktem ubocznym przy wytwarzaniu mydła.
Higroskopijność tego związku sprawia że stosuje się go jako zagęstnik do ciast i żelków.
Dodatek glicerolu do produktów spożywczych
nadaje im też aksamitną strukturę
i utrzymuje wilgotność.
Zdolność glicerolu do wiązania wody wykorzystuje się także, dodając go do kosmetyków, na przykład kremów do rąk
lub pianek do golenia, albo do nawilżających kropli do oczu.
Właściwości glicerolu są też wykorzystywane w produkcji leków.
Alkohol ten ma właściwości powlekające
i kojące, dlatego jest stosowany w syropach na kaszel.
Łagodzi podrażnione gardło.
Glicerol to alkohol wielowodorotlenowy
który zawiera w swojej cząsteczce trzy grupy hydroksylowe -OH.
Nazwa systematyczna glicerolu to propanotriol.
Ten alkohol wykorzystuje się między innymi w produkcji leków, kosmetyków i żywności.
Dzisiejsza kremowa lekcja zakończona sukcesem.
Po więcej ciekawostek zapraszam Cię na inne darmowe wideolekcje z chemii na stronie pistacja.tv
Ćwiczenia
Interaktywne ćwiczenia związane z tą wideolekcją.
Materiały dodatkowe
Inne zasoby do wykorzystania podczas zajęć z tego tematu.
