Z tego filmu dowiesz się:

  • jak w systemie rzymskim zapisać liczby większe niż 12,
  • jak odczytywać liczby zapisane w systemie rzymskim,
  • jakie są zasady tworzenia liczb w systemie rzymskim.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Kolekcjonerzy bardzo starych monet dzięki znajomości rzymskiego systemu zapisywania liczb potrafią odczytywać wiek z którego pochodzą dane monety. Wiesz już, w jaki sposób w systemie rzymskim zapisuje się liczby od 1 do 10. Wiesz również, co oznaczają te zapisy. Spójrz najpierw na ten zapis Mamy tutaj wielką literę X i pionową kreseczkę. Wielka litera X oznacza 10. Pionowa kreseczka oznacza 1. Widzisz, że najpierw występuje znak oznaczający wartość większą. W takim przypadku stosujemy dodawanie. 10 dodać 1 to 11. Ten zapis oznacza liczbę 11. Zajmijmy się teraz tym zapisem. Mamy tutaj wielką literą X która oznacza liczbę 10. Dwie pionowe kreseczki oznaczają liczbę 2. 10 i 2 to 12. Ten zapis oznacza liczbę 12. Spójrz raz jeszcze na pionową kreseczkę. Pionowa kreseczka oznacza liczbę 1. Jeśli przed pionową kreseczką dopiszemy wielką literę X to wartość liczby zwiększymy o 10. Wielka litera X i pionowa kreseczka to liczba 11. Wielka litera X i dwie pionowe kreseczki to liczba 12. No to spójrz teraz na taki zapis. Tutaj mamy wielką literę X i 3 pionowe kreseczki. 10 i 3 oznacza 13. Ten zapis to liczba 13. 3 pionowe kreseczki oznaczają liczbę 3. Jeśli przed trzema kreseczkami dopiszemy wielką literę X tak jak tutaj to otrzymamy liczbę o 10 większą. Spójrz teraz na liczbę 4. 4 to inaczej pionowa kreseczka i wielka litera V. No to jak w systemie rzymskim możemy zapisać liczbę 14? Wystarczy, że przed tymi znakami dopiszemy wielką literę X. Wielka litera X oznacza 10. Pionowa kreseczka i wielka litera V to znaki, które oznaczają liczbę 4. 10 i 4 to 14. No to teraz przyszedł czas na zadanie dla Ciebie. Zatrzymaj lekcję i spróbuj samodzielnie powiedzieć jakie liczby oznaczają te zapisy. Wielka litera X oznacza 10. Wielka litera V oznacza 5. 10 i 5 to 15. Wielka litera X oznacza 10. Wielka litera V i pionowa kreseczka oznaczają liczbę 6. 10 i 6 to 16. Tutaj z kolei mamy wielką literę X która oznacza 10. Wielka litera V i dwie pionowe kreseczki to znaki oznaczające liczbę 7. 10 i 7 to 17. Wielka litera X to 10. Wielka litera V i 3 pionowe kreseczki to liczba 8. 10 i 8 to 18. No to jedziemy dalej. Wielka litera X to 10. Pionowa kreseczka i wielka litera X to 9. 10 i 9 to 19. A co oznaczają dwie wielkie litery X? Jedna litera X oznacza 10. Druga litera X również oznacza 10. 10 i 10 to 20. A teraz rozszyfrujemy sobie co oznaczają te zapisy. Czy potrafisz powiedzieć czym różnią się od tych zapisów? Zatrzymaj lekcję i spróbuj odpowiedzieć. W zapisach tych liczb mamy o jedną wielką literę X więcej niż w zapisach tych liczb. Skoro w tych zapisach mamy o jedną wielką literę X więcej to oznacza to, że te zapisy oznaczają liczby o 10 większe od tych liczb. Wielka litera X oznacza 10. Jedna pionowa kreseczka oznacza 1. To jest liczba 11. W tym zapisie mamy dwie wielkie litery X które oznaczają liczbę 20. Do tego mamy jeszcze jedną pionową kreseczkę, która oznacza liczbę 1. 20 i 1 to 21. Tutaj mamy dwie wielkie litery X czyli 20 i dwie pionowe kreseczki czyli 2. 20 i 2 to 22. Dwie wielkie litery X to 20. 3 pionowe kreseczki to liczba 3. 20 i 3 to 23. Dwie wielkie litery X oznaczają 20. Pionowa kreseczka i wielka litera V oznaczają liczbę 4. Mamy tutaj więc liczbę 24. No to mam dla Ciebie kolejne zadanie. Zatrzymaj lekcję i spróbuj samodzielnie powiedzieć jakie liczby oznaczają te zapisy. Tutaj mamy 20 i 5, czyli 25. Tutaj mamy 20 i 6, czyli 26. Tutaj mamy 20 i 7, czyli 27. W kolejnym przykładzie mamy 20 i 8, czyli 28. W kolejnym przykładzie mamy 20 i 9, czyli 29. Spójrz jeszcze na ten zapis. 3 wielkie litery X oznaczają 3 dziesiątki czyli liczbę 30. No to mam dla Ciebie ostatnie zadanie. Zatrzymaj lekcję i spróbuj samodzielnie powiedzieć jakie liczby oznaczają te zapisy. Na początek można dostrzec różnicę pomiędzy tymi zapisami, a tymi zapisami. Zwróć uwagę, że tutaj na początku mamy dwie wielkie litery X które oznaczają 20. Tutaj na początku mamy 3 wielkie litery X które oznaczają 30. Skoro 3 wielkie litery X oznaczają liczbę 30 a jedna pionowa kreseczka oznacza liczbę 1 to ten zapis oznacza liczbę 31. Tutaj z kolei mamy 30 oraz 2, czyli 32. Tutaj mamy 30 i 3, czyli 33. Jak już się domyślasz kolejny zapis oznacza liczbę 34. 3 wielkie litery X oznaczają liczbę 30 a pionowa kreseczka i wielka litera V oznaczają liczbę 4. 30 i 4 to 34. Tutaj z kolei mamy 30 oraz 5, czyli 35. W kolejnym zapisie mamy 30 i 6, czyli 36. W kolejnym mamy 30 i 7, czyli 37. W następnym mamy 30 i 8, czyli 38. A w ostatnim mamy 30 i 9, czyli 39. Na tym zakończymy. Liczby większe niż 39 pokażę Ci w innej lekcji. W systemie rzymskim liczby od 1 do 30 możemy zapisać za pomocą kombinacji 3 znaków: pionowej kreseczki wielkiej litery V i wielkiej litery X. Ta playlista dotyczy rzymskiego systemu zapisywania liczb. Wszystkie playlisty znajdziesz na naszej stronie internetowej pistacja.tv. Jeśli chcesz być na bieżąco to zasubskrybuj nasz kanał.

Lista wszystkich autorów

Lektor: Krzysztof Chojecki

Konsultacja: Małgorzata Rabenda

Grafika podsumowania: Valeriia Malyk

Materiały: Krzysztof Chojecki

Kontrola jakości: Andrzej Pieńkowski

Napisy: Ewelina Łasa, Раїса Скорик

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

OpenClipart-Vectors (CC0)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg