Z tego filmu dowiesz się:

  • w jaki sposób rozmnażają się płazy,
  • jak przebiega rozwój larwalny płazów,
  • gdzie żyją larwy, a gdzie formy dorosłe płazów.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Pamiętasz bajkę o księciu zamienionym w żabę? Znamy ją głównie z bajek braci Grimm ale w wielu wersjach tej opowieści zaczarowany książę musi spędzić noc na poduszce królewny by odzyskać ludzką postać. W naturze rzecz dzieje się trochę na odwrót i potrzeba wielu nocy by z kijanki przeobrazić się... Nie, nie w księcia, lecz w żabę. W tej lekcji zdradzę Ci kilka sekretów rozmnażania płazów, nie tylko żab. Zacznijmy zatem i wcale nie od dawno, dawno temu... Jeśli mieszkasz niedaleko stawu lub bagienka, jest szansa, że wiosną słyszysz stamtąd głośne rechu-rech albo kum-kum. Tak samce żab nawołują samice, ogłaszając że zajęły już dobre miejsca i są gotowe do przedłużenia gatunku. W przeważającej większości płazy jak ryby, potrzebują wody aby złożyć jaja, zwane skrzekiem. Zapłodnienie może być zewnętrzne jak u ryb, czyli samica składa jaja a samiec polewa je spermą. Może być też wewnętrzne, czyli samiec składa spermę we wnętrzu ciała samicy. Niezależnie od tego, jaki rodzaj zapłodnienia występuje u danego gatunku, cały rytuał odbywa się na ogół w wodzie lub w jej pobliżu. Dlaczego to takie ważne? Powiem Ci po orzeszku. Ze skrzeku wylęgają się kijanki, zupełnie niepodobne do rodziców i przystosowane wyłącznie do wodnego trybu życia. Bez wody giną, jak ryby. Choćby dlatego, że tak, jak ryby oddychają skrzelami. U żabich maluchów skrzela są zresztą podobne do tych spotykanych u ryb ale u traszek i salamander widoczne są na zewnątrz ciała w postaci pierzastych wyrostków. Wszystkie kijanki mają też ułatwiający pływanie ogon. Choćby były dziećmi płazów najzupełniej bezogonowych. Dopiero gdy przejdą przeobrażenie stają się podobne do rodziców i mogą wyjść na ląd. Wykształcają im się łapy, a znika ogon. Kijanki żab można odróżnić od tych które wylęgły się z jaj traszek, po tym że żabie maluchy przeobrażając się najpierw wykształcają tylne nogi a traszkowe - przednie. W trakcie przemiany skrzela zanikają a powstają płuca. Ale i tu są wyjątki, u niektórych tropikalnych ropuch zapłodnione jaja cały czas rozwijają się w ciele samicy a na świat przychodzą nie kijanki lecz już ukształtowane miniatury rodziców. Są gatunki, które ogon zatrzymują nawet w dorosłym życiu i takie jak aksolotle które przez całe życie zachowują skrzela. Są wreszcie i salamandry, które "zapominają" wykształcić płuc, więc po okresie larwalnym gdy zanikają im skrzela, przez resztę życia oddychają wyłącznie przez skórę. Sprawdź swoją wiedzę i powiedz jak nazywają się jaja płazów? Jasne, skrzek. A jaką nazwę noszą młodociane postacie wszystkich płazów? Kijanki. Wszystkie płazy do rozmnażania potrzebują wody. Większość składa jaja zwane skrzekiem. Ze skrzeku wylęgają się kijanki niepodobne do dorosłych osobników i przystosowane wyłącznie do życia w wodzie. Mają ogon i skrzela. Przemianę kijanki w dorosłą postać płaza nazywamy przeobrażeniem. Na dzisiaj to już wszystko. Obejrzyj pozostałe filmy z tej playlisty a po więcej materiałów zajrzyj na naszą stronę Pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Małgorzata Załoga

Lektor: Weronika Brzezińska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Patrycja Ostrowska, Weronika Brzezińska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Анна Альохіна

Montaż: Weronika Brzezińska, Patrycja Ostrowska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Jill Wellington (Licencja Pixabay)
Walter Crane / Aberdeen Art Gallery (Domena publiczna)
Walter Crane / Aberdeen Art Gallery (Domena publiczna)
Daniel Steinke (Licencja Pixabay)
macrovector (Licencja Freepik)
Pixabay (Licencja Pexels)
Tom Fisk (Licencja Pexels)
Diogo B. Provete (CC BY-SA 2.5)
Piet Spaans (CC BY-SA 2.5)
USFWS (Domena publiczna)
CLauter (CC BY-SA 3.0)
Pietela van de Spaansedrol (CC BY-SA 2.5)
Joey Slay Em (CC BY 3.0)
ANIMAL DUNIYA 07 (CC BY 3.0)
Sandberger-Loua L, Müller H, Rödel M-O (CC BY 4.0)
UMass Amherst Libraries (CC BY 3.0)
Los Muertos Crew (Licencja Pexels)
yaksvk (CC BY 3.0)
RuuAqua (CC BY 3.0)
Los Muertos Crew (Licencja Pexels)
bruno carray (Licencja Pexels)
PollyDot (Licencja Pixabay)
Demiahl (Licencja Pixabay)
SeanGentle (Licencja Pixabay)
Aah-Yeah (CC BY 2.0)
Alpsdake (CC BY-SA 3.0)
Alpsdake (CC BY-SA 3.0)
Dean Marston (Licencja Pixabay)
Freepik (Licencja Flaticon)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg