Krokodyle
Playlista:Gady
Ten materiał posiada napisy w języku ukraińskim
Playlista
Z tego filmu dowiesz się:
- jakie są cechy wspólne wszystkich krokodyli,
- jak rozmnażają się krokodyle i jakie zamieszkują środowiska,
- w jaki sposób zdobywają pokarm, poruszają się i oddychają te gady,
- jakie grupy zwierząt zaliczamy do krokodyli.
Podstawa programowa
Autorzy i materiały
Wiedza niezbędna do zrozumienia tematu
Aby w pełni zrozumieć materiał zawarty w tej playliście, upewnij się, że masz opanowane poniższe zagadnienia.
Udostępnianie w zewnętrznych narzędziach
Korzystając z poniższych funkcjonalności możesz dodać ten zasób do swoich narzędzi.
Kliknij w ikonkę, aby udostępnić ten zasób
Kliknij w ikonkę, aby skopiować link do tego zasobu
Transkrypcja
Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.
Największym krokodylem schwytanym żywcem był Lolong złapany na Filipinach. Mierzył 6 metrów i 17 centymetrów a ważył ponad tonę. Lolong należał do krokodyli różańcowych uznawanych za agresywne i groźne także dla ludzi. Nawet taki olbrzym wydawałby się jednak karzełkiem przy Sarkozuchu. Ten wymarły krewniak krokodyli żył jakieś 112 000 000 lat temu ale do dziś zalicza się go do największych kiedykolwiek żyjących krokodylowatych. Mógł osiągać 12 metrów długości i wagę ponad ośmiu ton. W tym filmie opowiem Ci o współczesnych krokodylach i ich kuzynach aligatorach kajmanach i gawialach. Dowiesz się między innymi czy krokodyle naprawdę płaczą nad zdobyczą. Czas wgryźć się w temat. Zapraszam. W znanym wierszu Jana Brzechwy czytamy: ,,Skąd ty jesteś krokodylu? Ja? Znad Nilu". I choć wierszyk jest żartobliwy podaje fakty. Krokodyle rzeczywiście mieszkają nad Nilem. Oczywiście nie tylko. Mieszkają tam, gdzie mają blisko do wody. Są bowiem zwierzętami ziemnowodnymi. Krokodyle mogą żyć zarówno w słodkiej jak i słonej wodzie. Podczas gdy ich kuzyni kajmany, aligatory i gawiale ograniczają się tylko do słodkich. Jak wszystkie gady są zmiennocieplne. Preferują ciepełko. Na przykład krokodyle nie przeżyją przymrozków ale ich kuzyni aligatory przeżyją nawet, gdy paszcza przymarznie im do lodu. Co ciekawe, żadnych krokodylowatych nie spotkasz na wolności w Europie. Najbliżej nas znajdziesz je w Egipcie. Żadnych krokodyli nie spotkamy na środku oceanu bo do życia w równym stopniu, co wody potrzebują twardej ziemi pod stopami. I to mimo, że ich ciała mają opływowy kształt palce łap są połączone błoną pławną a spłaszczony bocznie ogon działa niczym potężne wiosło pozwalając im poruszać się w wodzie bardzo szybko nawet 35 kilometrów na godzinę. Na lądzie ich szybkość poruszania jest dużo niższa. Zwykle około pięciu kilometrów na godzinę. A w porywach do siedemnastu kilometrów na godzinę. Ale tylko na krótkich dystansach. Więc człowiek, zwłaszcza przestraszony dałby radę uciec. Haczyk tkwi w przyspieszeniu. To jest u krokodyli naprawdę imponujące. Potrafią nabrać prędkości w sekundy niczym wyścigowe auto. Więc by uniknąć ich zębów potrzebne są nie tylko mocne nogi ale i szybki refleks. Kształt pyska krokodyla i jego kuzynów pozwala mu na ukrywanie się w wodzie z której wystają tylko nozdrza i oczy. Dzięki czemu może godzinami czatować na zdobycz pozostając praktycznie nie zauważalnym. Wszystkie te cechy sprawiają że krokodylowate to naprawdę skuteczne drapieżniki. Bez wyjątku. Nie znajdziesz wśród nich wegetarian. Są tak skuteczne, że ich wygląd i zwyczaje praktycznie nie zmieniły się od czasów dinozaurów. Ich najbliższymi krewnymi są właśnie wymarłe dinozaury i ptaki. Tak, tak. Choć nie widać tego na pierwszy rzut oka krokodyle mają więcej wspólnego z krukiem, niż z jaszczurką. O tych podobieństwach, po orzeszku. Krokodylowe serce mimo, że gadzie przypomina nieco ptasie. Ma jednak wyjątkową sprawność dzięki specjalnej zastawce, która potrafi odciąć przepływ krwi do płuc kierując ją z powrotem do narządów. Krokodyl może pozostawać pod wodą bez oddechu przez ponad godzinę. Krokodyle bywają dobrymi rodzicami. Podobnie jak ptaki, pomagają młodym wykluwać się z jaj. Wszystkie są bowiem jajorodne. I chronią je przed drapieżnikami nawet przez 3 pierwsze lata życia. W sytuacji zagrożenia małe krokodylki bywają chowane przez matkę do paszczy. Krokodyle, jak wiele ptaków są zwierzętami społecznymi. Przynajmniej w tym sensie że lubią przebywać w gromadzie. Porozumiewają się za pomocą różnorodnych dźwięków, którymi sygnalizują niebezpieczeństwo, potrzebę kontaktu z matką czy gotowość do rozrodu. Z ptakami mają wspólnego jeszcze to że potrafią spać na jedno oko. Tę sztuczkę opanowały także ssaki morskie i właśnie ptaki. Umiejętność tę łatwo wyjaśnić. W końcu twardy sen w wodzie lub w powietrzu mógłby się dla zwierzęcia źle skończyć. Utonięciem albo upadkiem. Co się kryje w krokodylu albo aligatorze? Przede wszystkim potężne szczęki o których wspominaliśmy na początku filmu. Szczęki te bardzo skutecznie chwytają ofiary i nie pozwalają im wyrwać się z miażdżącego uścisku. W pracy wspiera je bateria co najmniej kilkudziesięciu a bywa że i ponad stu zębów. Krokodyle nie potrafią jednak żuć. To, co upolują co najwyżej rozrywają na duże kawały. A zdobycz bywa naprawdę duża jeśli krokodyl niemały. Te nilowe czy różańcowe mają w jadłospisie bawoły, zebry, dzikie świnie a nawet lwy czy małe słonie. Proces rozdrabniania jedzenia zachodzi u nich w żołądku a wykonują go kamienie. Każdy gad połyka kilka sporych kamieni które przesuwają się przy każdym ruchu i rozcierają to, co wpadnie do przewodu pokarmowego. Zmiennocieplność sprawia że jeden duży posiłek starcza mu na bardzo długo. Ocenia się, że może przeżyć na głodniaka kilka miesięcy. A duży nawet ponad rok. Aha, jeśli chcielibyście wiedzieć krokodyle faktycznie płaczą nad posiłkiem. Nie oznacza to jednak że żałują swoich ofiar. Łzy pojawiają się bo w trakcie jedzenia na lądzie do kanalików łzowych trafia dużo powietrza i można powiedzieć, że wydmuchuje ono krokodylowi łzy przez oczy. Większość krokodylowatych poluje nocą i z zasadzki. Świetnie widzą w ciemnościach mają też dobry słuch i węch dzięki któremu potrafią wyczuć ofiarę czasem z odległości kilku kilometrów. Pod wodą korzystają zaś ze zmysłu wykrywającego zmiany ciśnienia i wibracje. Choć polują skutecznie nie gardzą też padliną a bywa, że zabierają zdobycz innym zwierzętom. Jaka jest rola krokodylowatych w środowisku? Regulują liczebność ryb i innych zwierząt. Masowe tępienie krokodyli przyczynia się na przykład do pogorszenia zdrowotności ryb nadmiernego ich zagęszczenia a w konsekwencji na przykład wyniszczenia roślinności wodnej którą te ryby się żywią. Skóra krokodyli i aligatorów służy do wyrobu butów i galanterii. Ich mięso jest w wielu rejonach świata uzupełnieniem diety zaś w Azji uważa się że posiada lecznicze właściwości. Po obejrzeniu filmu na pewno potrafisz wymienić kilka przystosowań krokodyli do życia w wodzie. Można tu wymienić: długi ogon służący za wiosło, łapy z palcami spiętymi błoną pławną, specjalny kształt pyska z wysuniętymi ku górze oczyma i nozdrzami. A jakie cechy są przystosowaniem do życia na lądzie? To między innymi płuca przystosowane do oddychania powietrzem, cztery silne łapy pewnie kroczące po ziemi czy jaja pokryte osłonką zapobiegającą wysychaniu. Krokodyle są zmiennocieplne. Temperaturę ciała regulują zachowaniem. Są jajorodne. Wiele gatunków opiekuje się potomstwem. Wszystkie są drapieżnikami mają mocne szczęki a dzięki specjalnej budowie serca mogą długo przebywać pod wodą co ułatwia im polowanie. Ich najbliżsi krewni to wymarłe dinozaury i ptaki. Na dzisiaj to już wszystko. Obejrzyj nasze pozostałe filmy z playlisty o gadach a po więcej materiałów zajrzyj na naszą stronę pi-stacja.tv
Ćwiczenia
Interaktywne ćwiczenia związane z tą wideolekcją.
Materiały dodatkowe
Inne zasoby do wykorzystania podczas zajęć z tego tematu.
