Z tego filmu dowiesz się:

  • czym jest reakcja chemiczna,
  • co to jest przemiana fizyczna,
  • na czym polega różnica między przemianą fizyczną a reakcją chemiczną,
  • jakie są przykłady reakcji chemicznych i przemian fizycznych.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

W dzisiejszym świecie wiele rzeczy istnieje wirtualnie. Mamy wirtualne pieniądze, wirtualne spacery po muzeach, wirtualne biura, a nawet wirtualne asystentki. A wiesz, że są także wirtualne cząstki? Są to cząstki, które znajdują się w próżni a powstają w wyniku chwilowych zmian energii w danym punkcje przestrzeni. Skąd wiemy, że istnieją? Bo skutkiem tego istnienia jest przyciąganie między dwiema płytkami przewodnika umieszczonymi w próżni. To przyciąganie fizycy nazywają efektem Casimira. Czy pamiętasz film o właściwościach substancji? Omawialiśmy w nim różne cechy substancji. Podzieliliśmy je na fizyczne i chemiczne. Wśród fizycznych wymieniliśmy między innymi stan skupienia, kruchość, barwę,... Cecha kojarzy nam się z właściwością na stałe przypisaną do substancji bądź osoby. Na przykład twój kolor oczu nie zmieni się przez całe twoje życie. Z substancjami jest inaczej. Spora część cech może ulegać zmianie w zależności od warunków otoczenia. Spójrz: woda w kostkach lodu pod wpływem temperatury topi się. Zmienia stan skupienia ze stałego na ciekły ale gdyby wlać tę wodę do foremek i zamrozić z powrotem stałaby się kostkami lodu. Gdy stłuczesz szybę, zamiast jednej tafli będziesz mieć mnóstwo szklanych odłamków i mama będzie się gniewać, ale to przemiana tylko z pozoru nieodwracalna. Szklaną stłuczkę w hucie podgrzewa się i przerabia na nowe tafle. Przemianami fizycznymi nazywa się procesy w których zmienia się przynajmniej jedna cecha substancji ale natura tej substancji zostaje niezmieniona. Przykładowo, jeśli zrobię kulę z kartki papieru nadal mam do czynienia z papierem tylko tym razem pogniecionym. Papier zmienił swój wygląd, formę, ale nie zmienił swojej natury. Mogę go rozprostować i dalej na nim coś napisać. W przeciwieństwie do przemiany fizycznej w reakcji chemicznej powstaje jedna lub więcej nowych substancji. Przykładem reakcji chemicznej może być rdzewienie kłódki lub spalenie drewna. W każdej z tych reakcji powstają nowe substancje. Żelazo w reakcji z tlenem i wodą tworzy nowy związek, zwany potocznie rdzą ma ona inne właściwości niż metaliczne żelazo. W wyniku spalania drewna powstaje popiół który właściwościami już wcale nie przypomina drewna, z którego powstał. Spróbujmy określić, co jest przemianą fizyczną a co reakcją chemiczną na przykładzie doświadczenia z cukrem. Kostkę cukru rozkrusz na drobny pył. Możesz posłużyć się moździerzem. Jaka właściwość cukru ulegnie zmianie? Cukier zmienił swój wygląd ale zachował pozostałe właściwości. A teraz wsyp otrzymany cukier w proszku na patelnię i podgrzej. Co obserwujesz? Na efekty musisz chwilę poczekać. Z białego proszku nic nie pozostało. Na patelni pojawiła się za to brązowa maź zwana karmelem. To nowa substancja, inna niż cukier. Nadal jest słodka - możesz jej spróbować, gdy ostygnie - ale zmienił się jej zapach czyli właściwość chemiczna, oraz kolor czyli właściwość fizyczna. Zaproponuj doświadczenie ilustrujące przemianę fizyczną. Napisz nam o nim w komentarzu pod filmem. Pora na zadanie dla Ciebie. Zastanów się samodzielnie czy przedstawione zjawisko dotyczy przemiany fizycznej czy reakcji chemicznej? Walcowanie metalu to zjawisko fizyczne. Metal zmienił tylko swój kształt. Spalanie parafiny to reakcja chemiczna. Psucie się owoców to reakcja chemiczna. Pod wpływem działania bakterii cukier zmienia się w ocet. Rozpuszczanie cukru to przemiana fizyczna. Parowanie wody to przemiana fizyczna. Woda zmienia jedynie swój stan skupienia. I jak ci poszło? Mam nadzieję, że wszystkie zjawiska udało ci się zakwalifikować prawidłowo. Przemiana fizyczna to zjawisko, w którym zmienia się co najmniej jedna właściwość fizyczna substancji, ale jej natura pozostaje niezmieniona. Reakcja chemiczna to zjawisko tworzenia się substancji o nowych właściwościach często nie przypominających właściwości substancji, z których powstały. Jeśli spodobała ci się taka forma nauki, pomyśl komu jeszcze nasze lekcje mogłyby się przydać. Zaproś znajomych na pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Dobrawa Szlachcikowska, Patrycja Ostrowska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Małgorzata Załoga, Раїса Скорик

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

freepik (Licencja Freepik)
Gustavo Rezende (Licencja Pixabay)
3D Animation Production Company (Licencja Pixabay)
Sound On (Licencja Pexels)
fauxels (Licencja Pexels)
Tomislav Jakupec (Licencja Pixabay)
4C (CC BY-SA 3.0)
422737 (Licencja Pixabay)
Engin_Akyurt (Licencja Pixabay)
cocoparisienne (Licencja Pixabay)
OpenClipart-Vectors (Licencja Pixabay)
Levente Hauck (Licencja Pixabay)
Prateek Katyal (Licencja Pixabay)
Pixabay (Licencja Pexels)
jarmoluk (Licencja Pixabay)
anri1 (Licencja Pixabay)
Suzy Hazelwood (Licencja Pexels)
C Drying (Licencja Unsplash)
Helinton Fantin (Licencja Unsplash)
Pixource (Licencja Pixabay)
Olivia Portrat (Licencja Pixabay)
Angele J (Licencja Pexels)
Wendy Wei (Licencja Pexels)
freestocks.org (Licencja Pexels)
Own work (CC BY 3.0)
klimkin (Licencja Pixabay)
wolfyy01 (Licencja Pixabay)
kdv888 (Licencja Pixabay)
Life-Of-Vids (Licencja Pixabay)
GDJ (Licencja Pixabay)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg