Z tego filmu dowiesz się:

  • w jaki sposób otrzymujemy wodorotlenki metali rozpuszczalne w wodzie,
  • w jaki sposób otrzymujemy wodorotlenki metali nierozpuszczalne w wodzie,
  • w jaki sposób otrzymujemy wapno palone i wapno gaszone,
  • na czym polega reakcja strącania.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Metal na co dzień kojarzy nam się z czymś trwałym i twardym ale czy wiesz, że chemicy patrzą na tę sprawę zupełnie inaczej? Dla nich im aktywniejszy chemicznie metal tym bardziej metaliczny. Jednym z najbardziej metalicznych pierwiastków jest według chemików sód. Ma on niewiele wspólnego z metalową łyżką którą jesz zupę. Jego kontakt z wodą kończy się dość burzliwą wymianą zdań. Kawałeczek tego pierwiastka reaguje z nią gwałtownie, zasuwając po powierzchni jak mała motorówka i znikając w oczach. W przypadku wrzucenia do wody większego kawałka, będzie... Bum!!! Aby trzymać w ryzach ten nieco narwany sód musi być on przechowywany bez dostępu tlenu i wilgoci, zanurzony na przykład w nafcie. A co się dzieje z sodem kiedy znika z powierzchni wody? W wyniku reakcji powstaje rozpuszczalny w wodzie wodorotlenek sodu. Reakcja ta przebiega zgodnie z równaniem Na plus H2O powstaje NaOH i cząsteczkowy wodór. Musimy pamiętać o jej uzgodnieniu. Po prawej stronie mamy trzy atomy wodoru a po lewej dwa. Dopiszmy dwójkę przed cząsteczką NaOH po prawej stronie. To da nam łącznie 4 atomy wodoru w tej części równania. Po lewej stronie dopiszmy więc dwójkę przed cząsteczką wody. Teraz po lewej mamy dwa atomy tlenu po prawej również. Czyli tlen nam się zgadza. Zostaje sód. Po lewej jest jeden atom sodu, a po prawej dwa. Dopisujemy dwójkę przed metalicznym sodem i... czy wszystko jest okej? Teraz tak. Po obu stronach jest po tyle samo atomów każdego z pierwiastków biorących udział w reakcji. Otrzymany roztwór wodorotlenku sodu w wodzie nazywamy zasadą sodową. Reakcji z wodą z utworzeniem wodorotlenków ulegają też inne aktywne metale. Zaliczamy do nich te, które znajdują się w pierwszej i drugiej grupie układu okresowego. Z wyjątkiem berylu. Zobaczymy, jak będzie wyglądała ta reakcja dla przedstawiciela grupy drugiej na przykład magnezu. Magnez reaguje z wodą dając wodorotlenek magnezu Mg(OH)2 Otrzymujemy także wodór cząsteczkowy. Pamiętajmy jeszcze o uzgodnieniu. Teraz Ty, samodzielnie napisz reakcję potasu i wapnia z wodą. Reakcje zapisane? To porównaj je z zapisanymi przeze mnie. Reakcje aktywnych metali z wodą to niejedyny sposób otrzymywania wodorotlenków. Wapno gaszone, czyli wodorotlenek wapnia potrzebny do sporządzania zaprawy cementowo-wapiennej Otrzymuje się zalewając wodą wapno palone, czyli tlenek wapnia. Zaszła tu reakcja tlenku metalu z wodą. CaO plus H2O powstaje Ca(OH)2. Jest to reakcja silnie egzotermiczna czyli wydziela się w niej dużo ciepła. Po dodaniu fenoloftaleiny do mieszaniny poreakcyjnej, zabarwia się ona na malinowo co świadczy o tym, że otrzymaliśmy zasadę. Analogicznie, choć niekoniecznie równie egzotermicznie reagują także tlenki innych aktywnych metali. Zapisz samodzielnie reakcję otrzymywania wodorotlenku potasu z tlenku potasu. Już? Porównaj ją z moim zapisem. Odpocznijmy od pisania reakcji i zobaczmy jak pięknie kolorowa może być chemia. Kiedy do roztworów soli miedzi i żelaza dodamy zasady sodowej wytrącą nam się niezwykle efektowne osady. Ten niebieski jak chmurka to wodorotlenek miedzi 2. Ten brunatny jest wodorotlenkiem żelaza 3. Jak otrzymać takie kolorowe nierozpuszczalne w wodzie związki? Należy dobrać, korzystając z tabeli rozpuszczalności 2 rozpuszczalne w wodzie substancje z których jedna zawiera grupę OH minus a druga pożądany kation, na przykład miedzi. W naszym przykładzie dla grupy OH minus dobraliśmy kation K plus a dla kationu miedzi grupę SO4 2 minus. Po wymieszaniu obu roztworów zachodzi reakcja wymiany podwójnej którą w filmie o typach reakcji porównywaliśmy z wymianą partnerów podczas tańca. Zamieniamy tu grupę OH minus z grupą SO4 2 minus. Powstaje nam rozpuszczalny związek K2SO4 i nierozpuszczalny wodorotlenek miedzi który zachwyca nas kolorem. To doświadczenie to trzecia metoda otrzymywania wodorotlenków. W tym przypadku nierozpuszczalnych w wodzie. Ostatnie zadanie jest dla Ciebie. Posługując się tabelą rozpuszczalności dobierz substraty i zapisz równanie reakcji otrzymywania nierozpuszczalnego wodorotlenku glinu. Moja propozycja wygląda tak. Pamiętaj, że twoja reakcja może wyglądać inaczej, jeśli dobrałeś inne substraty. Ważne, żeby były one rozpuszczalne w wodzie i żeby jeden z nich zawierał glin, a drugi grupę wodorotlenową OH minus. Wodorotlenki metali aktywnych otrzymujemy w reakcji aktywnego metalu lub jego tlenku z wodą. Metale aktywne to metale pierwszej i drugiej grupy układu okresowego, oprócz berylu. Wodorotlenki nierozpuszczalne w wodzie otrzymujemy w reakcji wymiany podwójnej w której otrzymany wodorotlenek wytrąca się w formie osadu. Jeśli niebieski wodorotlenek miedzi 2 zdobył Twoje serce, nie zapomnij dać mu łapkę w górę i porozglądaj się jeszcze po naszym kanale w poszukiwaniu innych odcieni chemii.

Lista wszystkich autorów

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Angelika Apanowicz

Materiały: Dobrawa Szlachcikowska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Małgorzata Załoga, Раїса Скорик

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Tomorrow Sp. z o.o. (CC BY)
Walkerma (Domena publiczna)
Stanisław Skowron (Domena publiczna)
Dnn87 (CC BY-SA)
Superplus, Universität Ulm (CC BY-SA)
iirliinnaa (Licencja Pixabay)
NCSSMDistanceEd (CC BY)
wastedgeneration (Licencja Pixabay)
Dnn87 (CC BY-SA)
Westark (Licencja Pixabay)
Autor nieznany (Domena publiczna)
Autor nieznany (Domena publiczna)
PHNguyen (Licencja Pixabay)
Coverr-Free-Footage (Licencja Pixabay)
North Carolina School of Science and Mathematics (CC BY)
QuinceCreative (Licencja Pixabay)
DavidRockDesign (Licencja Pixabay)
Tavoromann (CC BY-SA)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg