Próbny egzamin ósmoklasisty z matematyki 2024 już w poniedziałek 22.04

- Matematyka
- Fizyka
- Chemia
- Biologia
- Technika
- Przyroda
Egzaminy
- Ósmoklasiści
- Maturzyści
Inspiracje
Współpraca
FAQ
Pi-stacja Україна

Fundacja Katalyst Education, twórca Pi-stacji, jest organizacją pożytku publicznego. Możesz wesprzeć nas przekazując swój 1,5% podatku lub darowiznę. WPŁAĆ KRS:0000558853

Światło i jego właściwości

Optyka

Światło i jego właściwości 08:22
Cień i półcień 07:07
Odbicie i rozproszenie światła 11:28
Załamanie i rozszczepienie światła 09:56
Zwierciadła i soczewki 09:28
Obrazy w zwierciadłach 15:12
Obrazy w soczewkach 12:22
Optyka oka i wady refrakcji 09:12

Google Classroom Microsoft Teams

Newsletter

Z tego filmu dowiesz się:

jakie są podstawowe właściwości światła,
jak światło rozchodzi się w ośrodkach jednorodnych i niejednorodnych.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja:

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Światło od wieków fascynowało naukowców. Nieuchwytne, a jednak bardzo realne zaprzątało myśli i umykało jednoznacznemu przyporządkowaniu. W XVII i XVIII wieku stworzono wygodną i pojemną grupę substancji zwanych fluidami do której wrzucono wszystkie niewygodne pojęcia takie jak ciepło, elektryczność, magnetyzm i światło właśnie. Jeszcze ciekawszy wydaje się pomysł umieszczenia światła w grupie znanych już wtedy pierwiastków chemicznych zrealizowany w 1789 roku przez Antoine Laurent de Lavosier. Prędkość światła w próżni to około 300 000 kilometrów na sekundę. Mimo, że jest ona niewyobrażalnie duża to jednak światło z kosmosu dociera do nas ze sporym opóźnieniem. Wszystko przez te kosmiczne odległości. Gdyby na przykład Słońce postanowiło zakończyć współpracę i zgasło my obserwowalibyśmy jego świecenie jeszcze przez 8 minut i 19 sekund. Nie tak źle ale pamiętajmy, że Słońce jest z nami prawie po sąsiedzku. To tylko jakieś 150 000 000 kilometrów. Kiedy jednak astronom przygląda się na przykład galaktyce Andromedy to tak naprawdę ogląda jej stan jakieś 2,5 milina lat temu. Może jej już dawno nie ma? No cóż. Jeśli tak, to ludzie dowiedzą się o tym za kolejne 2,5 miliona lat. Dużo lepiej ma się sprawa w przypadku Księżyca. Jest on na tyle blisko Ziemi że widzimy go prawie na bieżąco. Opóźnienie wynosi tylko sekundę bo właśnie tyle zajmuje światłu pokonanie dystansu dzielącego Księżyc i Ziemię. Będąc już na Księżycu zajmijmy się jeszcze jednym tematem związanym ze światłem. Księżyc nie wysyła na Ziemię własnego świata a jedynie odbija światło padające na niego ze Słońca. Słońce jest więc źródłem światła a Księżyc takim źródłem nie jest. Spróbuj podać inne źródła światła oraz ciała, które świecą światłem odbitym. Przykładem źródła światła może być świecąca żarówka. Światłem odbitym świecą natomiast znaki drogowe i pasy namalowane na jezdni a także odblaski, jakie powinieneś nosić na rękawie czy plecaku. Słońce to naturalne źródło światła podobnie jak błyskawica. Żarówka natomiast to źródło sztuczne czyli stworzone przez człowieka. Jeśli znasz naszą lekcję o falach elektromagnetycznych to wiesz, że światło też jest taką falą. Zakres jaki widzimy to długości od 380 do 780 nanometrów. Nasze oczy postrzegają każdą z fal w tym zakresie jako nieco inną barwę. I tak fala o długości 380 nanometrów odpowiada fioletowi a przy jej wydłużaniu będziemy obserwować stopniowe przejście fioletu w granat niebieski, zielony, żółty, pomarańczowy aż do czerwonego. Fal dłuższych już nie zobaczymy ale możemy je poczuć jako ciepło. Dowiesz się o tym więcej w naszych lekcjach o promieniowaniu. Światło w próżni pędzi z prędkością około 300 000 kilometrów na sekundę. W powietrzu prędkość jest w przybliżeniu równa tej w próżni. W wodzie spada do około 225 000 kilometrów na sekundę a w diamencie to już tylko 125 000 kilometrów na sekundę. Widzimy więc, że w ośrodku o większej gęstości światło porusza się wolniej. Nie jest to jednak reguła bo prędkość światła w oleju to 204 000 kilometrów na sekundę. Jest więc mniejsza niż w wodzie mimo że olej ma mniejszą gęstość. Światło zachowuje się więc inaczej niż fala dźwiękowa. Ta druga porusza się znacznie szybciej w ośrodkach gęstszych ponieważ to właśnie zakłócenie ośrodka ją powoduje. Światło, czyli fala elektromagnetyczna to zmiany natężenia pola magnetycznego i elektrycznego. Dlatego nie potrzebuje cząstek aby się rozprzestrzeniać. Nie znaczy to jednak że nie oddziałuje z materią. Lokalne pola atomów i wiązań chemicznych spowalniają taką falę. Jednak to już temat w który nie będziemy się zagłębiać. Ośrodki, w których rozchodzi się światło nazywamy ośrodkami optycznymi. Wszystkie fale przenoszą energię. Możesz się o tym przekonać zbliżając rękę do żarówki. Jednak to odczucie ciepła jest efektem działania nie światła widzialnego a niewidzialnych promieni podczerwonych o których mówimy więcej w lekcji o falach elektromagnetycznych. Promieniowanie podczerwone emitują takie źródła światła jak na przykład tradycyjne żarówki ogień czy słońce. W odróżnieniu od podczerwieni światło widzialne przenosi energię w nieodczuwalny dla nas sposób. My po prostu tylko je widzimy. Natomiast rośliny potrafią wykorzystać jego energię w procesie fotosyntezy. Nie będziemy tu wnikać w szczegóły bo to działka biologii i chemii. Jednak rośliny pobierają energię potrzebną im do wytwarzania cukrów ze światła, a konkretnie z fal widma niebieskiego i czerwonego. Zamieniają więc energię światła w energię chemiczną. Światło rozchodzi się ze źródła we wszystkich możliwych kierunkach. Podobnie jak fala dźwiękowa tworzy więc falę kulistą. Nam jednak wygodniej jest opisywać je mówiąc o promieniach czyli o wąskich wiązkach światła. W takim modelu promienie zaznaczamy jako linie które symbolizują kierunek rozchodzenia się światła. Choć każde źródło światła świeci we wszystkich kierunkach niekiedy wydaje się, że tak nie jest. Na przykład latarka wysyła tylko wąski snop światła. To dlatego, że bieg pozostałych promieni zostaje w niej zmieniony przez zwierciadła. Jeśli snop światła z latarki się rozszerza mówimy, że emituje ona tak zwaną wiązkę rozbieżną ale zależnie od geometrii zwierciadła może ona także emitować wiązkę równoległą a więc snop, którego średnica pozostaje stała a nawet wiązkę zbieżną skupiającą całe światło na małym obszarze. Światło to fala elektromagnetyczna. Źródłem światła jest każde ciało wysyłające promieniowanie widzialne. Słońce, błyskawica to naturalne źródła światła. Żarówka to źródło sztuczne. Promień świetlny to linia wyznaczająca kierunek rozchodzenia się światła lub wąska wiązka światła. Prędkość światła w próżni jest stała i wynosi około 300 000 kilometrów na sekundę. Ośrodki, w których rozchodzi się światło nazywamy ośrodkami optycznymi. Rzuciliśmy dziś nieco światła na zagadnienie światła. Potrzebujesz więcej? Cała playlista ''Optyka'' czeka na Ciebie na pistacja.tv

Lista wszystkich autorów

Scenariusz: Dobrawa Szlachcikowska

Lektor: Dobrawa Szlachcikowska

Konsultacja: Anna Soliwocka, Małgorzata Załoga, Andrzej Pieńkowski

Grafika podsumowania: Patrycja Ostrowska

Materiały: Dobrawa Szlachcikowska

Kontrola jakości: Małgorzata Załoga

Napisy: Ewelina Łasa, Татьяна Кравец

Montaż: Dobrawa Szlachcikowska

Animacja: Patrycja Ostrowska

Opracowanie dźwięku: Aleksander Margasiński

Produkcja:

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

Pi-stacja jest otwartym zasobem edukacyjnym stworzonym przez fundację Katalyst Education, który realizuje Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ: 4. Dobra Jakość Edukacji oraz 10. Mniej Nierówności.

O projekcie
Ile kosztuje Pi-stacja?
Często zadawane pytania

Kontakt
Zapisz się na newsletter
Współpracuj z nami
Zobacz, jak możesz nam pomóc

Fundacja Katalyst Education
Polityka prywatności