Z tego filmu dowiesz się:

  • co to jest promil,
  • jak obliczyć próbę złota i srebra,
  • jakie wielkości przedstawiamy w promilach,
  • jak obliczamy zasolenie mórz i oceanów.

Podstawa programowa

Pobieranie materiałów

wideo ekran podsumowujący napisy

Licencja: cc-by-nc-sa.svg

Poniższe materiały są udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl). Możesz je wykorzystywać wyłącznie jako całość, bez rozdzielania ich na indywidualne elementy składowe. Zabronione jest wycinanie, pobieranie, modyfikowanie, edytowanie i zmienianie elementów składowych (np. grafik, tekstów, dźwięków, logotypów). Licencja CC BY-NC-SA 4.0 nie obejmuje wykorzystywania elementów składowych w utworach pochodnych. Jeśli chcesz wykorzystać ten materiał w swoim niekomercyjnym projekcie, nie zapomnij wymienić jego autorów: Pi-stacja / Katalyst Education.

Transkrypcja

Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.

Najprostszym sposobem na oszukanie klienta jest sprzedaż złota o niższej próbie niż przekonuje nieuczciwy jubiler. Aby nie dać się nabrać na tę prostą sztuczkę należy porównać wybity na biżuterii znak z tabelą polskich cech i znaków probierczych. Mam tutaj duży prostokąt który podzieliłem na 1000 mniejszych pól. Zamalowałem jedno pole na czerwono. Zapiszę teraz za pomocą ułamka jaką część całego prostokąta zamalowałem. Zamalowałem jedno pole z tysiąca. Mogę też powiedzieć, że zamalowałem 1 promil całego prostokąta. 1 promil całego prostokąta to jest jedna tysięczna. Słowo promil pochodzi od łacińskiego "pro mille" czyli "na 1000". Jeden promil to jest jedna tysięczna. Tutaj mam 4 promile i mogę już powiedzieć, że są to 4 tysięczne. Teraz na obrazku zamalowałem 4 z tysiąca pól czyli 4 promile całej figury. A jaką część figury zamalowałem teraz? 10 z tysiąca czyli 10 promili całej figury. Zwróć uwagę na jedną rzecz 10 tysięcznych to jest to samo, co jedna setna wystarczy, że skrócę zero w liczniku i mianowniku. Jedna setna, jak już wiesz, to jest 1%. 10 promili to jest tyle samo, co 1%. Ten sam prostokąt, który miałem przed chwilą podzieliłem tylko na 100 części. Mogę powiedzieć, że zamalowałem 1% całej figury albo, że zamalowałem 10 promili całej figury. Skoro już wiemy, jaką częścią całości jest 1 promil – to jedna tysięczna – to możemy przejść do takiego zadania: Średnie zasolenie Bałtyku wynosi 7 promili. Ile soli znajduje się w 1000 g czyli w jednym kilogramie morskiej wody? Sól stanowi 7 promili z 1000 gramów. Obliczmy, ile to jest 7 promili z tysiąca. Jak wiesz, 7 promili możemy przedstawić w postaci ułamka o mianowniku tysiąc. W takim razie 7 promili to jest 7 tysięcznych. Mnożę promil przez liczbę, z której ten promil obliczam i dokonuję obliczeń. Skrócę ze sobą zera i pozostanie mi 7 razy 1 podzielone przez 1 czyli 7. W 1000 g morskiej wody z Bałtyku mamy 7 g soli. Obliczenia rachunkowe wykonujemy tak samo jak w procentach. Tylko pamiętaj, że 1 promil to jest 1 tysięczna. Przejdźmy do takiego zadania: w Morzu Martwym w 1000 g słonej wody znajduje się 260 g soli. Jakie jest zasolenie Morza Martwego zapisane w promilach? Zastanów się, jaką część słonej wody z Morza Martwego stanowi zawarta w niej sól? Możesz to zrobić po zatrzymaniu filmu. W 1000 g słonej wody znajduje się 260 g soli dlatego sól to jest 260 tysięcznych słonej wody. Ten ułamek zamienimy teraz na promil i będzie to 260 promili. 260 tysięcznych to jest 260 promili. Próba złota i srebra to ilość szlachetnego kruszcu czyli albo złota, albo srebra, w masie wyrobu. Wyrażamy ją w promilach. Z taką wiedzą przejdźmy do następnych zadań. Próba złota, którą widzisz na obrazku, to 585. Oznacza to, że 585 promili masy pierścionka to czyste złoto. Cały pierścionek waży 4 gramy. Ile gramów złota potrzebne było do wykonania takiego pierścionka? Złoto w tym pierścionku to jest 585 promili z 4 g. Jakim ułamkiem możemy zapisać 585 promili? Będzie to 585 tysięcznych. Aby obliczyć, ile to jest 585 promili z 4 przemnożę ten ułamek przez 4. 585 razy 4 to jest 2340. W mianowniku pozostaje mi 1000. 2340 podzielone przez 1000 to jest 2,34. Dzieląc przez 1000 przesuwam przecinek o trzy miejsca w lewo. W czterogramowym pierścionku o próbie złota 585 mamy 2 i 34 setne grama czystego złota. Stanowi to 585 promili z całego pierścionka. Ostatni przykład w tym filmie: stopiono razem srebro i miedź z których wykonano srebrny łańcuszek. Jaką próbę srebra uzyskał złotnik jeśli łańcuszek składa się z siedmiu i 4 dziesiątych grama srebra oraz sześciu dziesiątych grama miedzi? Zadanie dla ciebie: zapisz za pomocą ułamka jaką część całego łańcuszka stanowi srebro. Cały łańcuszek waży 8 gramów. Mamy 7 i 4 dziesiąte grama srebra w ośmiogramowym łańcuszku. Wynik chcemy przedstawić w promilach dlatego rozszerzymy ten ułamek do ułamka o mianowniku 1000. W jaki sposób? Mianownik przemnożę przez 125 ponieważ 8 razy 125 to jest 1000. Licznik także przemnożę przez 125. 7 i 4 dziesiąte razy 125 to jest 925. 925 tysięcznych to ile promili? To jest 925 promili. W takim razie próba srebra tego łańcuszka to 925. 1 promil to jedna tysięczna pewnej wielkości. 10 promili to 1 procent. 1000 promili to całość. Zapraszam cię do obejrzenia pozostałych filmów z tej playlisty i zasubskrybowania naszego kanału na YouTube.

Lista wszystkich autorów

Lektor: Tymoteusz Zdunek

Konsultacja: Maria Mędrzycka

Grafika podsumowania: Agnieszka Opalińska

Materiały: Katarzyna Iżycka

Kontrola jakości: Andrzej Pieńkowski

Napisy: Daria Danilczyk, Раїса Скорик

Produkcja:

Katalyst Education

Lista materiałów wykorzystanych w filmie:

Ministerstwo Gospodarki (Domena publiczna)
Wdnet (CC0)
Rottan (CC0)

Licencja:

Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowej

cc-by-nc-sa.svg