Zapisywanie równań reakcji chemicznej
Playlista:Reakcje chemiczne
Ten materiał posiada napisy w języku ukraińskim
Z tego filmu dowiesz się:
- w jaki sposób zapisuje się równania reakcji chemicznych,
- co to są produkty, substraty, reagenty,
- co to jest stechiometria,
- jak zapisujemy równania reakcji chemicznych w formie cząsteczkowej,
- jak uzgadniamy współczynniki w równaniu reakcji chemicznej.
Podstawa programowa
Autorzy i materiały
Wiedza niezbędna do zrozumienia tematu
Aby w pełni zrozumieć materiał zawarty w tej playliście, upewnij się, że masz opanowane poniższe zagadnienia.
Udostępnianie w zewnętrznych narzędziach
Korzystając z poniższych funkcjonalności możesz dodać ten zasób do swoich narzędzi.
Kliknij w ikonkę, aby udostępnić ten zasób
Kliknij w ikonkę, aby skopiować link do tego zasobu
Transkrypcja
Kliknij na zdanie, aby przewinąć wideo do tego miejsca.
Już 10000 lat temu ludzie przekazywali sobie
informacje w sposób pośredni
nie stojąc twarzą w twarz.
Do zapisu informacji gospodarczych wykorzystywano tak zwane tokeny.
Niewielkie, różnego rodzaju bryłki które niosły informacje o towarach
jakie ktoś posiadał, albo zamierzał przekazać.
Kształty były jednoznacznie określane
i znane wszystkim w społeczności.
Każdy odpowiadał konkretnemu towarowi
albo zwierzęciu. Przy przekazywaniu informacji
nie było więc mowy o pomyłce.
Podobnie w chemii.
Określone znaki zawsze oznaczają to samo
a zapis jest zrozumiały dla każdego
kto nauczy się zasad jego odczytywania.
Poznamy je w tej lekcji.
Wyobraź sobie taką sytuację:
masz jakąś budowlę z klocków.
Rozbierasz ją i budujesz coś innego.
Może się zdarzyć, że zostanie ci jakiś luźny klocek, ale liczba klocków przed i po przebudowie nie ulegnie zmianie.
Żadne nie wyparują, nie znikną w tajemniczych okolicznościach...
Żadne też magicznie się nie pojawią. Z tych samych klocków powstanie jedynie coś innego.
Taka sama sytuacja ma miejsce w reakcji chemicznej.
Cząsteczki mogą ulegać rozpadowi na atomy
i tworzyć potem inne cząsteczki.
Mogą też zmieniać się częściowo:
coś odpada, coś się przyłącza...
ale liczba atomów pierwiastków biorących udział w reakcji nie ulega zmianie.
Zobaczmy to na przykładzie reakcji całkowitego spalania węgla, czyli reakcji węgla
z tlenem, w wyniku której powstaje tlenek węgla 4.
Zapiszemy ją słownie:
węgiel plus tlen
powstaje tlenek węgla 4.
W zapisie każdej reakcji chemicznej
po lewej stronie umieszczamy substraty
czyli związki lub pierwiastki, których używamy
jako składników reakcji.
W naszym przypadku są to węgiel i tlen.
Po prawej stronie zapisujemy produkty
czyli to, co powstaje, innymi słowy jest wyprodukowane w wyniku reakcji.
U nas produktem jest tlenek węgla 4.
Pomiędzy substratami a produktami
umieszczamy strzałkę, która pokazuje kierunek przebiegu reakcji.
Zdarza się że musimy zaznaczyć, iż jakaś reakcja nie zachodzi. Wtedy strzałkę przekreślamy.
Wszystkie substancje biorące udział w reakcji
chemicznej nazywamy reagentami.
Wszystko fajnie, ale co, gdybyśmy chcieli wyjaśnić tę reakcję Anglikowi albo Chińczykowi?
W ich języku węgiel i tlen nazywają się przecież zupełnie inaczej.
Żebyśmy się rozumieli, wszyscy chemicy
posługują się identycznymi na całym świecie symbolami pierwiastków. Węgiel ma symbol C,
tlen - O. Zapisujemy więc: C plus O.
Musimy napisać małą dwójkę przy tlenie
ponieważ występuje on w naturze w postaci cząsteczek dwuatomowych.
Po prawej stronie mamy tlenek węgla 4
o wzorze CO2.
Czy to wszystko, co musimy zrobić aby zapis był prawidłowy?
Nie. Musimy jeszcze sprawdzić czy po obu stronach równania mamy tyle samo atomów poszczególnych pierwiastków.
Po lewej stronie mamy jeden atom węgla.
Po prawej też.
Po lewej stronie mamy dwa atomy tlenu
w formie cząsteczki.
Po prawej także mamy dwa atomy tlenu.
Wszystko się zgadza.
Taki zapis reakcji, w którym substraty i produkty przedstawiamy w postaci wzorów cząsteczek, nazywamy cząsteczkowym.
Przećwiczmy go jeszcze na przykładzie
równania reakcji otrzymywania tlenku glinu.
Zapiszmy ją w postaci symbolicznej.
Mamy więc Al plus O2 i powstaje Al2O3.
Czas na uzgodnienie współczynników.
Zacznijmy od glinu.
Po lewej stronie jest jeden atom tego pierwiastka, a po prawej dwa.
Musimy dopisać 2 przed glinem po lewej stronie równania.
Teraz tlen.
Po lewej mamy 2 atomy w formie cząsteczki
a po prawej 3. Zgadza się?
Nie. Tlen jest w cząsteczkach dwuatomowych
więc po lewej stronie nie możemy mieć trzech atomów. Musimy znaleźć wspólną wielokrotność.
Dla dwójki i trójki to sześć.
Tyle atomów tlenu musi być po każdej ze stron równania.
Zapisujemy więc trójkę przed cząsteczką tlenu
w ten sposób otrzymujemy 3 razy 2
czyli 6 atomów tlenu... oraz dwójkę przed cząsteczką tlenku glinu i mamy dwa razy trzy... również sześć.
Dobrze. Tlen nam się zgadza
ale co z tym glinem?
Teraz po prawej stronie mamy 4 atomy glinu
a po lewej tylko dwa.
Wycieramy dwójkę i w to miejsce wstawiamy czwórkę.
Policzmy jeszcze raz:
Z lewej 4 atomy glinu, po prawej 4. Jest okej.
Po lewej 6 atomów tlenu, po prawej również. Uff, udało się!
Teraz reakcja dla Ciebie.
Zatrzymaj film i zapisz ją
oraz uzgodnij samodzielnie.
Pamiętaj, że sód jest pierwiastkiem jednowartościowym.
Skończone? Czas na sprawdzenie.
Reakcja powinna być zapisana następująco:
Na plus O2, strzałka, Na2O.
Uzgadniamy.
Po lewej stronie mamy dwa atomy tlenu
po prawej jeden. Musimy zapisać dwójkę
przed tlenkiem sodu.
Teraz po prawej stronie mamy 4 atomy sodu
a po lewej tylko jeden.
Stawiamy przed nim czwórkę.
Gotowe!
Wszystkie substancje biorące udział w reakcji chemicznej nazywamy reagentami.
Po lewej stronie zapisujemy substraty
a po prawej, za strzałką
umieszczamy produkty reakcji.
W każdej reakcji chemicznej sumy atomów substratów i produktów są równe.
Ten film to tylko jeden z wielu dostępnych na naszym kanale
a więc nie zapominaj o subskrypcji.
Będzie nam też bardzo miło, jeśli go polubisz.
Ćwiczenia
Interaktywne ćwiczenia związane z tą wideolekcją.
Materiały dodatkowe
Inne zasoby do wykorzystania podczas zajęć z tego tematu.
